SARS-COV-2: Οδηγίες προστασίας έναντι του κορονοϊού

Του Αθανάσιου Γκουλιάμα,
Ιατρού Γενικής Ιατρικής

Ορισμός-Μετάδοση

Ο νέος κορονοϊός-2019 ονομάζεται τώρα SARS-CoV-2, ενώ η ασθένεια που προκαλεί ονομάζεται COVID-19. Ο 2019-nCoV μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με ασθενή, μέσω σταγονιδίων τα οποία παράγονται όταν ο ασθενής βήχει ή φτερνίζεται ή μέσω σταγονιδίων από τη σίελο ή από τη ρινική κοιλότητα. Ο ιός μπορεί να επιβιώσει στο περιβάλλον από μερικές ώρες μέχρι και μερικές ημέρες (ανάλογα με την επιφάνεια και τις περιβαλλοντικές συνθήκες), ενώ πιθανός τρόπος μετάδοσης θεωρείται το άγγιγμα μιας μολυσμένης επιφάνειας και στη συνέχεια το άγγιγμα των ματιών ή του στόματος.

Τα παιδιά έχουν τις ίδιες πιθανότητες με τους μεγάλους να νοσήσουν, αλλά έχουν μικρότερη πιθανότητα να εκδηλώσουν σοβαρά συμπτώματα.

Πέντε μέρες διαρκεί η ασυμπτωματική φάση της νόσου

Οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί με τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2, παραμένουν κατά μέσο όρο χωρίς συμπτώματα πέντε μέρες, όσο δηλαδή διαρκεί η επώαση του ιού. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς (το 97,5%) έχουν εμφανίσει τα συμπτώματά τους μέσα σε 12 μέρες (συγκεκριμένα 11,5 μέρες) από την έκθεση στον ιό και την έναρξη της λοίμωξης, πράγμα που δικαιολογεί την έως τώρα εφαρμοζόμενη απομόνωση (καραντίνα) για 14 μέρες.                                                                                              

Όμως, περίπου ένας στους χίλιους (1/1.000) – σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις – θα ξεφύγει από το «δίχτυ ασφαλείας», καθώς θα εμφανίσει συμπτώματα αφότου έχει βγει από την 14ήμερη καραντίνα. 

Προστασία

• Τακτικό πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή νερό και σαπούνι. Το πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή με νερό και σαπούνι, σκοτώνει τον ιό εάν βρίσκεται στα χέρια μας.
• Διατηρήστε αποστάσεις, τουλάχιστον 1-2 μέτρων, από εσάς και τους άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα από ανθρώπους που βήχουν, φτερνίζονται ή έχουν πυρετό. Όταν κάποιος νοσεί από λοίμωξη του αναπνευστικού, όπως 2019-nCoV, βήχει ή φτερνίζεται και παράγει μικροσταγονίδια τα οποία περιέχουν τον ιό. Εάν είστε πολύ κοντά, μπορεί να εισπνεύσετε τον ιό.
• Αποφύγετε να αγγίζετε τη μύτη, το στόμα και τα μάτια σας. Τα χέρια αγγίζουν πολλές επιφάνειες που μπορεί να είναι μολυσμένες με τον ιό. Εάν αγγίξετε τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη σας, μπορεί να μεταφέρετε τον ιό από την επιφάνεια στον εαυτό σας.
• Όποτε έχετε πυρετό, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατό, καθώς μπορεί να πάσχετε από αναπνευστική λοίμωξη ή πιο σοβαρή νόσο. Η εμφάνιση αναπνευστικών συμπτωμάτων μαζί με πυρετό μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες και,  ο 2019-nCoV μπορεί να είναι μία από αυτές.
• Εάν έχετε ήπια συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης και δεν έχετε ταξιδέψει στο εξωτερικό (π.χ. Κίνα, Ιταλία), μείνετε σπίτι για 14 ημέρες τηρώντας όλους τους κανόνες προσωπικής υγιεινής.

Θα πρέπει να φοράω μάσκα;

Η χρήση ιατρικής μάσκας μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της εξάπλωσης ορισμένων αναπνευστικών νοσημάτων. Ωστόσο, η χρήση μάσκας από μόνη της δεν διασφαλίζει πλήρη προστασία και θα πρέπει να συνδυάζεται με τη λήψη και άλλων προστατευτικών μέτρων, όπως είναι η σωστή υγιεινή των χεριών και η αποφυγή στενών επαφών.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η χρήση μάσκας συνιστάται:  

1) Σε άτομα που εμφανίζουν αναπνευστικά συμπτώματα (βήχα ή φτέρνισμα) ή  

2) Σε ασθενείς με ήπια συμπτώματα και υποψία λοίμωξης με 2019-nCoV ή 

 3) Σε άτομα που φροντίζουν ασθενείς για τους οποίους υπάρχει η υποψία λοίμωξης με 2019-nCoV.

Η απλή χειρουργική μάσκα πρέπει να εφαρμόζεται:

• Σε κάθε περίπτωση λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος
• Σε κάθε περίπτωση φροντίδας ασθενούς με λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος
• Σε κάθε περίπτωση επίσκεψης σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας στη διάρκεια πανδημίας ή στην κορύφωση της εποχικής γρίπης.

Οδηγίες για όσους ίσως έχουν έρθει σε επαφή με κρούσμα

Τη λήψη πρόσθετων μέτρων πρόληψης σε συλλογικό επίπεδο, αλλά και την αυστηρή τήρηση σε ατομικό επίπεδο κανόνων υγιεινής επιβάλλει η ταχέως εξελισσόμενη επιδημία του κορονοϊού Covid-19.

«Με το παραμικρό σύμπτωμα μένουμε σπίτι», τονίζουν οι επιστήμονες, προκειμένου να περιοριστεί η εξάπλωση του νέου κορονοϊού στην κοινότητα.

Συγκεκριμένα συνιστούν προσοχή και δίνουν οδηγίες για απομόνωση ατόμων που ήρθαν σε επαφή με ύποπτο υπό διερεύνηση ή επιβεβαιωμένο κρούσμα λοίμωξης με το νέο κορονοϊό (π.χ. μέλη οικογένειας, φίλοι, συνάδελφοι, επαγγελματίες υγείας).

Ως «επαφή» κρούσματος λοίμωξης Covid-19 ορίζεται άτομο που δεν εμφανίζει συμπτώματα και είχε ή ενδέχεται να είχε ιστορικό επαφής με κρούσμα λοίμωξης Covid-19.

Οδηγίες

Οι πολίτες που ενδεχομένως έχουν έρθει σε επαφή με κρούσμα κορονοϊού καλούνται να παρακολουθούν την υγεία τους με θερμομέτρηση δύο φορές την ημέρα, από την ημέρα της τελευταίας επαφής με το κρούσμα και για 14 ημέρες.

Για όλο το διάστημα της παρακολούθησης (14 ημέρες) πρέπει να εφαρμόζονται τα παρακάτω:

• Διαμονή σε καλά αεριζόμενο δωμάτιο που χρησιμοποιείται μόνο από το άτομο αυτό.
• Περιορισμός όσων φροντίζουν το άτομο, ιδανικά ένα άτομο που δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου (δηλαδή δεν είναι μεγάλης ηλικίας και δεν έχει χρόνιο νόσημα).
• Δεν επιτρέπονται επισκέψεις.
• Διαμονή των υπόλοιπων μελών της οικογένειας σε διαφορετικό δωμάτιο και εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τήρηση απόστασης τουλάχιστο 2μ. από το άτομο.
• Περιορισμός των μετακινήσεων του ατόμου στο σπίτι, όσο είναι δυνατό.
• Καλός αερισμός των κοινόχρηστων χώρων.
• Καλό πλύσιμο των χεριών για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, πριν και μετά από κάθε επαφή με το άτομο ή το περιβάλλον του (δωμάτιο, αντικείμενα), πριν και μετά την προετοιμασία φαγητού, πριν το φαγητό και μετά τη χρήση της τουαλέτας (πλύσιμο με νερό και σαπούνι ή χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού ανάλογα εάν τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα ή όχι).
• Πάντα κάλυψη στόματος και της μύτης κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος.
• Προσεκτική απόρριψη των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για κάλυψη της μύτης και του στόματος, σχολαστικό πλύσιμο στην περίπτωση που αυτά δεν είναι μιας χρήσης.
• Αποφυγή άμεσης επαφής με σωματικά υγρά, ιδιαίτερα σάλιο, πτύελα ή άλλες αναπνευστικές εκκρίσεις και κόπρανα με γυμνά χέρια και εφαρμογή γαντιών μιας χρήσης. Ακολουθεί υγιεινή των χεριών.
• Αποφυγή επαφής με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα του ατόμου όπως πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπήρουνα, πετσέτες, σεντόνια τα οποία μετά από σχολαστικό πλύσιμο επαναχρησιμοποιούνται.
• Καθαρισμός και απολύμανση επιφανειών και αντικειμένων στο δωμάτιο του ατόμου καθημερινά με κοινό απορρυπαντικό ή σαπούνι, ξέπλυμα και στη συνέχεια απολύμανση με διάλυμα οικιακής χλωρίνης σε αναλογία 1:10
• Καθαρισμός της τουαλέτας καθημερινά με τον ίδιο τρόπο.

Στην περίπτωση που το άτομο εμφανίσει συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης (π.χ. πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, δυσκολία στην αναπνοή) καλεί άμεσα τον ιατρό του ή τον ΕΟΔΥ στο  τηλ: 210.52.12.054 ή στο 1135. Μην πραγματοποιήσετε επίσκεψη σε χώρο παροχής υπηρεσιών υγείας χωρίς πρότερη ενημέρωση του ΕΟΔY, το οποίο λειτουργεί σε 24ωρη βάση για να λάβει οδηγίες.

Οδηγίες προστασίας για τις ευπαθείς ομάδες

Τα ηλικιωμένα άτομα καθώς και άτομα οποιασδήποτε ηλικίας με χρόνια υποκείμενα νοσήματα (π.χ. χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, κακοήθειες κτλ.), ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση σοβαρής νόσου και επιπλοκών.

Κατά συνέπεια, για αυτές τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, κρίνεται ιδιαίτερα αναγκαία η συστηματική εφαρμογή όλων των μέτρων για την πρόληψη της μετάδοσης και διασποράς του νέου κορονοϊού, με έμφαση στα ακόλουθα:

• Να αποφεύγουν επαφές με άτομα με συμπτωματολογία λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος.
• Να αποφεύγουν όλα τα μη απαραίτητα ταξίδια, ιδιαίτερα σε περιοχές ή χώρες με επιβεβαιωμένη μετάδοση του ιού στην κοινότητα.
• Να εφαρμόζουν την υγιεινή των χεριών και να αποφεύγουν την επαφή των χεριών με το πρόσωπο (μάτια, μύτη, στόμα).
• Να συμμορφώνονται στη χρόνια φαρμακευτική αγωγή που ενδεχομένως λαμβάνουν και στις οδηγίες των θεραπόντων ιατρών.
• Να αποφεύγουν χώρους συγχρωτισμού, κοινωνικών συναναστροφών μαζικού χαρακτήρα και εκδηλώσεων.
• Να επικοινωνούν άμεσα με τον θεράποντα ιατρό σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος 
• Να αποφεύγουν επισκέψεις σε νοσηλευόμενους ασθενείς.
• Να αποφεύγουν επισκέψεις σε χώρους υπηρεσιών υγείας χωρίς σοβαρό λόγο.
• Υπενθυμίζεται τέλος ότι για περισσότερες πληροφορίες, οι πολίτες να καλούν στον τηλεφωνικό αριθμό του ΕΟΔΥ τηλ: 210.52.12.054 ή στο 1135.

Ποια μέτρα πρέπει να λαμβάνουν οι ευπαθείς ομάδες

Τη Δευτέρα, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για την επιδημία COVID-19, Σωτήρης Tσιόδρας, ανακοίνωσε νέα μέτρα προστασίας.  Αναλυτικά:

• Ισχυρή σύσταση για την αποφυγή μετακινήσεων και ταξιδιών οπουδήποτε κι αν είναι αυτά σε ευπαθείς ομάδες και συγκεκριμένα σε: ασθενείς άνω των 70 ετών, άτομα με χρόνια καρδιαγγειακά προβλήματα, χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, σακχαρώδη διαβήτη και χρόνιες καταστάσεις ανοσοκαταστολής.
• Αυστηρή τήρηση των μέτρων υγιεινής και απαγόρευση του επισκεπτηρίου σε μονάδες θεραπείας στα νοσοκομεία.
• Πρόβλεψη για ανανέωση της συνταγογράφησης για χρόνιους ασθενείς ως και 30 Ιουνίου προκειμένου να αποφεύγεται η μετακίνησή τους και η πιθανή έκθεσή τους στον κορονοϊό.
• Αναστολή πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων σε κλειστούς και ανοιχτούς χώρους που περιλαμβάνουν πάνω από 1.000 άτομα.
• Αυστηρή τήρηση μέτρων υγιεινής σε οποιαδήποτε συνάθροιση περιλαμβάνει συμμετοχή άνω των 50 ατόμων.

 Οι κυριότερες έως τώρα προσπάθειες και υπό δοκιμή θεραπείες

Προς το παρόν δεν υπάρχει ειδική αντιϊκή θεραπεία, αλλά συμπτωματική.                    Η αντιμετώπιση του νέου κορονοϊού μέχρι σήμερα παραμένει εστιασμένη στα συμπτώματα και είναι υποστηρικτική. Όμως βρίσκονται ήδη υπό κλινική έρευνα και σταδιακά θα γίνονται γνωστά τα αποτελέσματά τους περισσότερων από 70 φαρμακευτικών ουσιών και συνδυασμών τους με έμφαση σε:

• Αναστολείς ιικού πολλαπλασιασμού
• Εμβόλια
• Πλάσμα από επιζώντες
• Αντιρετροϊκά φάρμακα
• Ανθελονοσιακά φάρμακα.

Τα καλά νέα είναι πως συνήθως πρόκειται για μια ήπια νόσο και το 98% των ανθρώπων που μολύνονται επιβιώνουν. Η πλειονότητα των περιπτώσεων (>80%) είναι ήπιες (με λίγα συμπτώματα, όμοια του κοινού κρυολογήματος) και μπορούν να αναρρώσουν στο σπίτι. Όμως σε κάποιες περιπτώσεις , προκαλείται σοβαρή νόσος (περίπου στο 14%) και σε ένα μικρότερο ποσοστό (περίπου στο 5%) πολύ σοβαρή νόσος. 

Η πρόληψη είναι το κλειδί. Επομένως χρειάζεται να είμαστε ενημερωμένοι, να διαθέτουμε ψυχραιμία, ευσυνειδησία όσον αφορά την προφύλαξη των συνανθρώπων μας και κυρίως να ακούμε τις συμβουλές των γιατρών.        

«Δεν φοβόμαστε – Προστατευόμαστε – Μένουμε σπίτια μας».