- Από τα 27 κράτη-μέλη, τα 7 αποτελούν πλέον χώρες πρώτης υποδοχής προσφύγων και μεταναστών
- Οι προσφυγικές ροές στην ανατολική Ευρώπη παραπέμπουν στα πρώτα χρόνια της μεταναστευτικής κρίσης στη Μεσόγειο
Μια γενικότερη συζήτηση για τη διαχείριση του μεταναστευτικού στην Ευρώπη επιχειρεί να ανοίξει αυτό το διάστημα η ελληνική πλευρά, με αφορμή την υποδοχή εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων από άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Ειδικότερα, επισημαίνει πως η συγκεκριμένη μεταναστευτική κρίση δεν είναι η μοναδική που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή ήπειρος, πως πρέπει να υπάρξει αλληλεγγύη στις χώρες που υποδέχονται μεγάλους αριθμούς προσφύγων και πως είναι η ώρα να συζητηθεί ένας υποχρεωτικός μηχανισμός μετεγκατάστασης. Συζήτηση, που σε μεγάλο βαθμό – έστω και έμμεσα – αφορά και τη Λέσβο, λόγω του βάρους διαχείρισης που «σηκώνει» το νησί μας.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, μέχρι τις 29 Μαρτίου – λίγο περισσότερο από ένα μήνα μετά την έναρξη της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία – περίπου 4 εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες έχουν αναζητήσει καταφύγιο σε γειτονικές χώρες. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών (σχεδόν 2,3 εκατομμύρια) στην Πολωνία, σχεδόν 610.000 στη Ρουμανία, 387.000 στη Μολδαβία, 365.000 στην Ουγγαρία, 350.000 στη Ρωσία, 281.000 στη Σλοβακία και 11.000 στη Λευκορωσία, ενώ πολλοί έχουν φύγει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με την Ελλάδα να υποδέχεται ως σήμερα πάνω από 15.000 Ουκρανούς πρόσφυγες. Πρόκειται για μεγέθη που σαφέστατα παραπέμπουν στην σε εξέλιξη μεταναστευτική κρίση που αντιμετωπίζει εδώ και μια οκταετία σχεδόν η Μεσόγειος, αν αναλογιστεί κανείς πως στο αποκορύφωμά της η Ελλάδα δέχτηκε πάνω από 856.000 πρόσφυγες και μετανάστες το 2015.
Σε αυτό το πλαίσιο – και αναμφισβήτητα με βάση την εμπειρία του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος – γίνονται συζητήσεις σε αρκετά υψηλό επίπεδο για τη καλύτερη δυνατή διαχείριση του ζητήματος. Ήδη τις προηγούμενες μέρες πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες έκτακτο Συμβούλιο των Υπουργών Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, στο οποίο συμμετείχε και ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης & Ασύλου, Νότης Μηταράκης. Τα κυριότερα θέματα στην ημερήσια διάταξη ήταν ο καλύτερος συντονισμός στην διαδικασία υποδοχής των εκτοπισθέντων που εγκαταλείπουν την Ουκρανία, η υλοποίηση της υλικής και χρηματοδοτικής στήριξης των κρατών-μελών, η υποδοχή προσφύγων από τη Δημοκρατία της Μολδαβίας, θέματα ασφάλειας, καθώς και ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων.
«H Ελλάδα φιλοξενεί ήδη 15.000 Ουκρανούς εκτοπισμένους. Σήμερα ξεκινήσαμε την καταγραφή για την έκδοση ταυτοτήτων προσωρινής προστασίας, ΑΦΜ και ΑΜΚΑ, ώστε να είμαστε ένα φιλόξενο κράτος για τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν λόγω της ρωσικής εισβολής να φύγουν από τα σπίτια τους. Όμως, πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν είναι η μόνη μεταναστευτική κρίση. Η Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ροές από διαφορετικές περιοχές. Πρέπει, λοιπόν, να συνεχίσουμε να στηρίζουμε τα κράτη πρώτης υποδοχής, να σημειώσουμε πρόοδο στο νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου και να υπάρξουν τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία για να μπoρέσουν τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες προκλήσεις», ήταν η δήλωση του κ. Μηταράκη.
Ο Έλληνας Υπουργός τόνισε πως ήδη η χώρα μας εκδίδει δελτία ταυτότητας προσωρινής προστασίας, φορολογικό αριθμό, ενώ παρέχεται το κίνητρο για δουλειά, φαγητό και διαμονή σε ανθρώπους που έρχονται από την Ουκρανία. «Όταν η Ελλάδα ζήτησε αλληλεγγύη στο παρελθόν, την πήρε. Τώρα, προφανώς με την σειρά μας επιδεικνύουμε αλληλεγγύη σε άλλες χώρες», σημείωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας επίσης, πως η Ελλάδα, όπως – σύμφωνα με την εκτίμησή του – και οι υπόλοιπες μεσογειακές χώρες, θα στήριζαν την πρόταση ενός υποχρεωτικού μηχανισμού μετεγκατάστασης, καθώς αυτό αποτελεί θέση τους από την προηγούμενη μεταναστευτική κρίση.
Περισσότερες φωνές
Ποια είναι, όμως, η σημαντική αλλαγή που φέρνει αναπόφευκτα ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι προσφυγικές ροές που αυτός συνεπάγεται; Το ότι πλέον η μεταναστευτική κρίση γενικότερα «χτυπά» ως χώρες πρώτης υποδοχής περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία προστίθενται πλέον η Πολωνία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία ως εν ενεργεία και η Μολδαβία ως ένα εν δυνάμει μέλος της Ένωσης, που αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις σε ένα κατά βάση κοινό πρόβλημα. Όταν 7 από τα 27 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έστω κι αν τα περισσότερα είναι από τα πιο «αδύναμα» κράτη της θέτουν από κοινού το ίδιο ζήτημα αντιλαμβανόμαστε πως η συζήτηση γίνεται πλέον σε άλλη βάση.
Από την άλλη – δυστυχώς – η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δείξει σε πολλές περιπτώσεις πως μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις παραμένει ένας δυσκίνητος οργανισμός, που δύσκολα επιμερίζει το βάρος διαχείρισής του, οπότε αναγκαστικά κρατάμε μικρό καλάθι. Ωστόσο, κάθε θετική εξέλιξη σε ό,τι έχει να κάνει γενικότερα με το μεταναστευτικό φυσικά και επηρεάζει και τη Λέσβο και δημιουργεί μεσοπρόθεσμα ένα διαφορετικό περιβάλλον εφαρμογής κυβερνητικών και κοινοτικών πολιτικών, που έχουν άμεσο αντίκτυπο στις εξελίξεις και σε τοπικό επίπεδο.
