Του Αθανάσιου Γκουλιάμα, Επιμελητή Α’ Γενικής Ιατρικής στο ΕΣΥ
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα συστήματα κλιματισμού (κλιματιστικά) είναι μία εξαιρετικά χρήσιμη εφεύρεση, ειδικά κατά τις μέρες που το θερμόμετρο ανεβαίνει επικίνδυνα.
Η αύξηση της περιβαλλοντικής θερμοκρασίας απειλεί πρωτίστως τα παιδιά, τα άτομα της τρίτης ηλικίας και γενικότερα τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι όσοι πάσχουν από χρόνια νοσήματα. Για το λόγο αυτό, η χρήση κλιματιστικού στους εσωτερικούς χώρους είναι πολύ συχνά επιβεβλημένη. Ωστόσο η υπερβολική και μη ορθολογική χρήση των κλιματιστικών, καθώς και η ελλιπής συντήρησή τους, όχι μόνο δεν εξασφαλίζουν την όαση δροσιάς που υπόσχονται, αλλά μπορεί και να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
Έτσι τα κλιματιστικά έχουν κάποιες δυσάρεστες και καταφανείς βλαβερές συνέπειες που αφορούν αφενός το περιβάλλον: π.χ. αισθητική υποβάθμιση, θόρυβος, εκπομπή θερμότητας, ανάπτυξη οσμών και μικροοργανισμών στους εσωτερικούς χώρους, ενεργειακή σπατάλη, αφετέρου στην ανθρώπινη υγεία και ειδικότερα:
Αναπνευστικά προβλήματα
O μη επαρκής εξαερισμός σε μόνιμα κλειστά κλιματιζόμενα κτίρια ή αίθουσες μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο ρινικό επιθήλιο, να καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό τον φυσιολογικό μηχανισμό φίλτρου της ρινικής αναπνοής και κατ’ επέκταση να δυσχεράνει την αναπνοή.
Αποτέλεσμα λοιπόν αυτού είναι να εμφανιστούν συμπτώματα, όπως φαρυγγίτιδα, βράγχος φωνής, βήχας, ρινίτιδα κλπ. Και βεβαίως άτομα που υπόκεινται συχνά σε απότομες εναλλαγές θερμοκρασίας είναι πιο ευάλωτοι στα κρυολογήματα, τα οποία είναι και πολύ συχνή ‘’παρενέργεια’’ των κλιματιστικών.
Άσθμα και αλλεργίες
Ο κλιματισμός μπορεί να επιδεινώσει τις αλλεργίες, αλλά ακόμη και το άσθμα. Εάν το κλιματιστικό σας δεν καθαριστεί και συντηρηθεί σωστά, διατρέχετε τον κίνδυνο να εκθέσετε τον εαυτό σας σε πλήθος μικροβίων και μικροσωματιδίων, με αποτέλεσμα τη μόλυνση του αναπνευστικού από μύκητες και σκόνη και επιδείνωση ή εμφάνιση αλλεργιών. Ο υπερβολικός κλιματισμός σε συνδυασμό με την έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει κνησμό, ξηροδερμία, ξηροφθαλμία και εμφάνιση δερματοπαθειών.
Ασθενείς που πάσχουν από βρογχικό άσθμα ή χρόνια βρογχίτιδα μπορεί να παρουσιάσουν παρόξυνση της νόσου, σε περίπτωση που εκτεθούν σε κακοσυντηρημένα κλιματιστικά, ενώ είναι παρατηρημένο ότι η εισπνοή πολύ κρύου αέρα μπορεί να προκαλέσει ασθματικό παροξυσμό, ιδιαιτέρως σε όσους έχουν προδιάθεση βρογχικής υπεραντιδραστικότητας.
Πονοκέφαλοι και ημικρανία
Μια άλλη δυσάρεστη παρενέργεια των κλιματιζόμενων χώρων, ειδικά εάν δεν συντηρούνται σωστά τα κλιματιστικά, είναι η ευαισθησία σε πονοκεφάλους και ημικρανίες όταν τα επίπεδα ποιότητας του αέρα στην εσωτερική ατμόσφαιρα μειώνονται. Θα μπορούσατε όμως να καταλήξετε με κεφαλαλγία εάν αφυδατωθήκατε, γεγονός που μπορεί να συμβεί όταν η ρύθμιση του κλιματιστικού είναι σε χαμηλή θερμοκρασία και αισθάνεστε πολύ κρύο για να πιείτε νερό, και άρα δεν ενυδατώνεστε επαρκώς.
Ψύξη των μυών
Η ψύξη είναι συνηθισμένο φαινόμενο από την κατάχρηση του κλιματιστικού, και προκαλείται από τις απότομες αλλαγές θερμοκρασίας. Εκδηλώνεται με νευραλγίες και μυϊκούς σπασμούς στον αυχένα, τον θώρακα ή το πρόσωπο. Επιπλέον η υπερβολική ή λάθος χρήση του κλιματιστικού μπορεί να επιδεινώσει παθήσεις όπως η αρθρίτιδα, η νευρίτιδα, ιδιαιτέρως σε εργαζόμενους που δουλεύουν για μεγάλες χρονικές περιόδους σε χώρους με συχνές εναλλαγές της θερμοκρασίας.
Λοιμώδη νοσήματα
Τα κλιματιστικά στεγνώνοντας τα ρινικά περάσματα προκαλούν έλλειψη επαρκούς ποσότητας προστατευτικής βλέννας, με αποτέλεσμα να γινόμαστε πιο ευάλωτοι στην επίθεση από τους εισπνεόμενους ιούς.
Η υπερβολική και καθημερινή έκθεση ατόμων σε χώρους με κακή συντήρηση των κλιματιστικών συστημάτων, και πεπαλαιωμένο κεντρικό κλιματισμό κτιρίων είναι παράγοντες που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα και δημιουργούν προϋποθέσεις για να αναπτυχθούν μικρόβια με πιο επικίνδυνο από όλα το βακτήριο της λεγιωνέλας, που μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικές λοιμώξεις.
Η νόσος των λεγεωνάριων οφείλεται σε ένα συγκεκριμένο αερόβιο βακτηρίδιο, το οποίο ονομάζεται λεγιονέλα πνευμονόφιλος και προσβάλλει τους πνεύμονες προκαλώντας λοίμωξη του αναπνευστικού. Η μετάδοση γίνεται αερογενώς, με εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων νερού (διάχυση στο περιβάλλον με εξάτμιση κατά τη λειτουργία του κλιματιστικού), ενώ η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι εξαιρετικά σπάνια.
Η νόσος ξεκινά σαν μια τυπική γρίπη, και αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως μπορεί να εξελιχθεί σε πνευμονία.
Το σύνδρομο του «άρρωστου κτιρίου»
Ως σύνδρομο του ‘’νοσούντος κτιρίου’’ περιγράφεται η κατάσταση κατά την οποία τουλάχιστον οι μισοί άνθρωποι από το σύνολο αυτών που περνούν αρκετές ώρες την ημέρα σε έναν συγκεκριμένο χώρο (π.χ. γραφείο) παρουσιάζουν ένα σύνολο διαταραχών, που οφείλονται στην κακή ποιότητα του αέρα μέσα σε αυτό το κτίριο, μη αεριζόμενο, με πλημμελή λειτουργία και συντήρηση του κεντρικού κλιματισμού, γεγονός που αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη και κυκλοφορία «απειλητικών» για την υγεία βακτηρίων, ιών, μυκήτων κα τοξινών. Οι διαταραχές που παρουσιάζουν τα άτομα που ζουν ή εργάζονται σε «άρρωστο» κτίριο μπορεί να είναι αναπνευστικές (π.χ. δύσπνοια, πονόλαιμος, ξηρός βήχας, φτάρνισμα) ή διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος (π.χ. πονοκέφαλοι, ζαλάδες, κόπωση πνευματική και σωματική σύγχυση, κλπ.). Η μακροχρόνια παραμονή σε «άρρωστο» κτίριο μπορεί να προκαλέσει μια σειρά ασθενειών, όπως πνευμονίες, αλλεργικές ρινίτιδες, ιγμορίτιδες κ.ά.
Κλιματιστικό στο αυτοκίνητο
Τα κλιματιστικά των αυτοκινήτων έχουν ενοχοποιηθεί για οξείες παραρρινοκολπίτιδες (ιγμορίτιδα), κυρίως όταν το ψυχρό ρεύμα έχει κατεύθυνση προς το πρόσωπο των επιβατών.
Γνωρίζετε ότι τα 2/3 των καλοκαιρινών ιώσεων και των αλλεργιών συνδέονται άμεσα με τον αέρα που αναπνέουμε μέσα στο αυτοκίνητό μας; Αν λοιπόν κολλήσατε ξαφνικά μία ίωση «εκτός εποχής» ή σας εμφανίστηκαν κάποιες αλλεργίες, που δεν είχατε ποτέ, εκτός από τον ιατρό σας, επισκεφτείτε με το αυτοκίνητό σας και το συνεργείο σας!
Επομένως είναι επιτακτική η άριστη κατάσταση του φίλτρου καμπίνας που επιτυγχάνεται με τον ετήσιο έλεγχο και την αντικατάστασή του αν απαιτείται.
Παιδιά και κλιματιστικά μηχανήματα
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται και με τη χρήση των κλιματιστικών, καθώς τα παιδιά συνήθως δεν αντιδρούν όταν «χτυπάει» επάνω τους η ψύξη, παρ’ ότι μπορεί να τα βλάψει. Τα αποτελέσματα είναι συχνά δυσάρεστα, και η σοβαρότητά τους εξαρτάται από την περίπτωση. Για παράδειγμα, τα πράγματα είναι επικίνδυνα όταν το παιδί παίζει και ιδρώνει και, εν αγνοία του, το κλιματιστικό μηχάνημα είναι στραμμένο πάνω του.
Προσοχή
Τι θα πρέπει λοιπόν να προσέξετε ώστε να δροσιστείτε με ασφάλεια και χωρίς επιπτώσεις για την υγεία σας:
– Αλλάζετε τα φίλτρα συχνά, ανάλογα με την χρήση τους. Επίσης εάν η κατασκευή τους το επιτρέπει, καθαρίζετέ τα με ειδικό αντιμικροβιακό υγρό.
– Ρυθμίστε τη θερμοκρασία σε 25 βαθμούς Κελσίου (ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας 25-26 βαθμούς Κελσίου και 65% υγρασία)
– Αερίζετε συχνά τους χώρους του σπιτιού και ξεσκονίζετε έπιπλα που μπορεί να πιάσουν σκόνη. Το κλιματιστικό ανακυκλώνει την σκόνη που υπάρχει στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τον κίνδυνο εκδήλωσης αλλεργιών. Για τον ίδιο λόγο δεν πρέπει να καπνίζετε σε χώρους που κλιματίζονται.
– Όχι απότομες εναλλαγές κρύου – ζέστης και αντίστροφα
-Δεν βάζουμε το κλιματιστικό σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία και το σβήνουμε 20 λεπτά πριν βγούμε από το σπίτι ή το αυτοκίνητο, ώστε να προσαρμοστεί ο οργανισμός στην μεταβολή της θερμοκρασίας
– Αφήνετε πάντα ένα παράθυρο μισάνοιχτο στον χώρο που κλιματίζεται, έτσι ώστε να ανανεώνεται ο αέρας και να μην ξηραίνεται η ατμόσφαιρα, ιδιαίτερα όταν κοιμάστε με ανοικτό κλιματιστικό.
– Mην κάθεστε εκεί που «χτυπάει» το κλιματιστικό για πολλή ώρα. Το πιθανότερο είναι την επόμενη μέρα να υποφέρετε από ψύξη, πονοκέφαλο ή μυϊκούς σπασμούς.
-Φροντίστε η ψύξη να κατανέμεται ομοιογενώς στον χώρο.
Οπότε ξανασκεφτείτε λίγο πριν πατήσετε το κουμπί του κλιματιστικού.
Πότε και πόσο καλά καθαρίσατε και συντηρήσατε τελευταία φορά το κλιματιστικό του σπιτιού, του γραφείου, ή του αυτοκινήτου σας;
Αγαπητοί φίλοι/ες, πιστεύω πως με το σημερινό άρθρο, σας κατατόπισα πλήρως και είμαι βέβαιος πως οι περισσότεροι από εσάς διαβάσατε κάποια πράγματα για πρώτη φορά και δεν τα γνωρίζατε προηγουμένως. Αυτός είναι και ο στόχος, η ενημέρωση, καθώς όποιος είναι ενημερωμένος, γνωρίζει και μπορεί να προλαμβάνει. Εσείς αποφασίζετε τελικά αν θα δροσιστείτε ή αν θα ρισκάρετε να νοσήσετε…
