Γράφει ο Μαυρογένης Γεώργιος,
Επεμβατικός Γαστρεντερολόγος
Tι είναι η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ); Είναι η παλινδρόμηση όξινου περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο.
Πώς εκδηλώνεται;
Τα συμπτώματα ποικίλλουν. Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν ένα αίσθημα καύσους (καούρας) στον θώρακα μετά το φαγητό. Μπορεί να συνυπάρχει πόνος στο άνω τμήμα της κοιλιάς (επιγάστριο), δυσκαταποσία, αίσθηση ξένου σώματος στον λαιμό, πονόλαιμος, βραχνάδα, πικρή γεύση στο στόμα, ερυγές (ρέψιμο) ή ακόμα και χρόνιος βήχας.
Πού οφείλεται η ΓΟΠ;
Σε ανεπάρκεια της “βαλβίδας” (οισοφαγικού σφιγκτήρα) που υπάρχει στη συμβολή οισοφάγου και στομάχου. Κατά την διάρκεια της κατάποσης, ο οισοφαγικός σφιγκτήρας ανοίγει για λίγα δευτερόλεπτα, έτσι ώστε το περιεχόμενο του οισοφάγου να προωθηθεί στον στόμαχο. Σε κάποιους ασθενείς ο οισοφαγικός σφιγκτήρας δεν λειτουργεί ομαλά και παραμένει ανοικτός για μεγάλο χρονικό διάστημα οδηγώντας σε παλινδρόμηση.
Παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την λειτουργία του σφιγκτήρα είναι οι ανατομικές ανωμαλίες (διαφραγματοκήλη), κάποιες τροφές (κυρίως καφές, σοκολάτα, κοκκινιστά, εσπεριδοειδή, λιπαρά και πικάντικα), η παχυσαρκία και άλλες συνυπάρχουσες παθήσεις (π.χ. γαστροπάρεση).
Πότε πρέπει να συμβουλευόμαστε το ιατρό μας;
Ασθενείς με εβδομαδιαία συμπτώματα παλινδρόμησης για πάνω από 2 μήνες θα πρέπει να συζητάνε το πρόβλημά τους με τον παθολόγο, γενικό ιατρό ή γαστρεντερολόγο. Αν τα συμπτώματα επιμένουν για > 5 χρόνια τότε επιβάλλεται ο έλεγχος με γαστροσκόπηση. Πιο συγκεκριμένα:
-Σε νεαρά άτομα (<40 ετών), οι διαιτητικές παρεμβάσεις και ο σωστός τρόπος ζωής συνήθως βοηθούν στην αντιμετώπιση του προβλήματος, ενδεχομένως και με προσωρινή θεραπεία για 1-2 μήνες με κάποιο φάρμακο, το οποίο μειώνει την οξύτητα του στομάχου (PPI). Αν τα συμπτώματα υποτροπιάσουν πρέπει να γίνει γαστροσκόπηση ώστε να διαγνωστεί έγκαιρα μία ενδεχόμενη φλεγμονή του κατώτερου οισοφάγου (οισοφαγίτιδα), να διαγνωσθεί κάποια ανατομική διαταραχή (διαφραγματοκήλη), να αποκλειστεί συνυπάρχον νόσημα του στομάχου (γαστρίτιδα από ελικοβακτηρίδιο ή έλκος) και σε άτομα με ιστορικό αλλεργιών, ή άσθματος να γίνουν πολλαπλές βιοψίες οισοφάγου για να αποκλειστεί ένας σπάνιος τύπος οισοφαγίτιδας που ονομάζεται ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα.
-Ασθενείς άνω των 40 ετών με συμπτώματα παλινδρόμησης θα πρέπει να διερευνώνται εις βάθος με ενδοσκοπικό έλεγχο (γαστροσκόπηση). Η ενδοσκόπηση καθίσταται πολύ σημαντική όταν συνυπάρχουν: Απώλεια βάρους, έμετοι, αιμόπτυση, δυσκαταποσία, αναιμία, οικογενειακό ιστορικό καρκίνου οισοφάγου ή στομάχου.
Ποιες είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και στην διατροφή όταν έχουμε παλινδρόμηση;
- Μην κατακλίνεστε πριν περάσουν δύο ως τρεις ώρες από το φαγητό. Προτιμάτε να κατακλίνεστε αριστερά ή δεξιά.
- Αποφεύγετε μετά το φαγητό:
- Να κάθεστε σε βαθιές πολυθρόνες
- Να σκύβετε
- Να έχετε τη ζώνη σφικτά δεμένη
- Να σηκώνετε βάρη και τις ασκήσεις των κοιλιακών
- Να αποφεύγετε τα μεγάλα και να προτιμάτε τα μικρά και συχνά γεύματα
- Αν είστε υπέρβαρος να χάσετε βάρος
- Στην κατάκλιση σηκώστε ψηλότερα το θώρακα με όποιο τρόπο βρίσκετε πιο άνετο.
- Τοποθετώντας τάκους 20 εκ. στα πάνω πόδια του κρεβατιού
- Τοποθετώντας μαξιλάρια από τη μέση και πάνω προοδευτικά ψηλότερα
- Τοποθετώντας επικλινές τριγωνικό στρώμα από τη μέση και πάνω
- Χρησιμοποιείστε κρεβάτι με ερεισίνωτο
- Ο γιατρός σας θα σας πει ποια από τα φάρμακα που τυχόν παίρνετε πρέπει να διακοπούν ή να λαμβάνονται με ειδικό τρόπο.
- Αποφεύγετε τις τροφές που αναφέρονται παρακάτω ή και άλλες που σας προκαλούν συμπτώματα. Γενικά αποφεύγετε τα λιπαρά, γλυκά, όξινα.
- Παρακολουθείτε τα συμπτώματά σας σε σχέση με τις συνήθειες, τις διάφορες τροφές και τη φαρμακευτική θεραπεία για να ενημερώσετε το γιατρό σας.
Να αποφεύγετε τις παρακάτω τροφές
- Λιπαρά, αλλαντικά, λιπαρές σάλτσες όπως η μαγιονέζα , λιπαρά τυριά ή ψημένο βούτυρο, μαργαρίνη και όλα τα τηγανητά, FAST FOOD
- Σούπες και Πίτες
- Γλυκά: Γλυκά του κουταλιού ή του ταψιού με σιρόπι, σιρόπι από φρούτα, σοκολάτα, λουκουμάδες, σαντιγί, μεγάλη ποσότητα μελιού, μαρμελάδες, παγωτά, ντόνατς
- Χυμοί: Πορτοκαλιού, λεμονιού, ντομάτας
- Ποτά: Καφές , τσάι, κακάο σοκολάτας και οινοπνευματώδη, αφεψήματα με ανθρακικό και αεριούχα γενικότερα (τύπου κόκα κόλας), μιλκσέικ.
Η αυστηρότητα στην τήρηση των παραπάνω διαιτητικών οδηγιών σχετίζεται με τη σοβαρότητα της παλινδρομικής νόσου, οι παρατηρήσεις του ασθενούς έχουν ιδιαίτερη σημασία για το ποιες τροφές τον πειράζουν.
