Του Αθανασίου Γκουλιάμα
Επιμελητή Α’ Γενικής Ιατρικής
Πότε πρέπει να κάνουμε τεστ για τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2;
Οι διαγνωστικές εξετάσεις για ανίχνευση του νέου κορονοϊού SARS-CoV-2 θα πρέπει να διενεργούνται επί κλινικών συμπτωμάτων ή να συστήνονται από τον προσωπικό ιατρό του ασθενούς ή τον ιατρό εργασίας, μετά τη λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση, ακολουθώντας τις τρέχουσες οδηγίες του ΕΟΔΥ. Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και οι περαιτέρω οδηγίες θα δίνονται στον ασθενή από τον ιατρό του.
Ποια τεστ διαθέτουμε για τη διάγνωση του νέου κορονοϊού SARS-CoV-2;
-Ανίχνευση και ταυτοποίηση του ίδιου του ιού SARS-CoV-2 με μοριακή μέθοδο RΤ-PCR.
-Ανίχνευση και ποσοτικός προσδιορισμός των ειδικών αντισωμάτων έναντι του ιού SARS-CoV-2 με κλασική ορολογική μέθοδο.
-Ταχέα διαγνωστικά τεστ, τα οποία μπορούν να ανιχνεύσουν ποιοτικά και όχι ποσοτικά τα ειδικά αντισώματα έναντι του ιού SARS-CoV-2.
Ποια είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος για την ανίχνευση του συνδρόμου Covid-19;
Αναμφισβήτητα και σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας η πιο αξιόπιστη μέθοδος για διάγνωση οξέος συνδρόμου COVID-19 είναι η μοριακή μέθοδος (RΤ-PCR), που θεωρείται η καταλληλότερη, δεδομένης της άριστης ευαισθησίας και ειδικότητας που παρουσιάζει σε δείγματα ανώτερου ή κατώτερου αναπνευστικού.
Ποια είναι τα μειονεκτήματα της μοριακής μεθόδου (PCR);
Παρά το γεγονός ότι η μοριακή μέθοδος αποτελεί τη μέθοδο αναφοράς για την ανίχνευση ιού SARS-CoV-2, όπως και κάθε εξέταση έχει αδυναμίες. Για παράδειγμα, η μοριακή μέθοδος μπορεί να είναι αρνητική σε άτομα χωρίς εμφανή συμπτώματα που είναι φορείς ή έχουν μολυνθεί από τον ιό και ενδεχομένως να αναπτύξουν τη νόσο ύστερα από κάποιες μέρες ή καθόλου. Επιπλέον, οι μοριακές εξετάσεις μας δείχνουν αν κάποιος έχει τον ιό τη χρονική στιγμή διενέργειας της εξέτασης, αλλά δεν μπορούν να μας δείξουν αν κάποιος νόσησε στο παρελθόν. Αν, για παράδειγμα, κάποιος είχε βήχα και πυρετό από τον κορονοϊό πριν από δύο εβδομάδες, μπορεί η μοριακή εξέτασή του να είναι αρνητική.
Πώς μπορούμε να μάθουμε αν έχουμε αντισώματα ενάντια στον ιό; Τι είναι οι ορολογικές εξετάσεις;
Με τις ορολογικές εξετάσεις ελέγχουμε εάν υπάρχουν αντισώματα έναντι του νέου κορονοϊού SARS-CoV-2 στο αίμα ενός ατόμου.
Τα κυριότερα αντισώματα που παράγει ο ανθρώπινος οργανισμός έναντι των ιών και μικροβίων είναι: τα IgG, τα IgM και τα IgA. TαIgA και τα IgM αντισώματα παράγονται τις πρώτες ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων και συνήθως παραμένουν στον οργανισμό για 1-2 μήνες το πολύ. Τα IgG αντισώματα εμφανίζονται στο αίμα λίγο αργότερα από τα IgM και τα IgA και συνήθως παραμένουν στον οργανισμό για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μήνες ή χρόνια, το οποίο όμως δεν γνωρίζουμε ακόμα για το νέο κορονοϊό.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι ορολογικές εξετάσεις θεωρούνται βοηθητικές και όχι κύριες εξετάσεις για τη διάγνωση του νέου κορονοϊού, συνεπώς διενεργούνται στις εξής περιπτώσεις:
-Ως συμπληρωματικές με την μοριακή μέθοδο (PCR) ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα ορθής διάγνωσης.
-Όταν η PCR είναι αρνητική ενώ η συμπτωματολογία είναι ισχυρά ύποπτη για COVID -19.
-Όταν η PCR είναι θετική και χρειάζεται να διευκρινιστεί το στάδιο της λοίμωξης (έναρξη ή αποδρομή της).
Στην όψιμη φάση της λοίμωξης (>15 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων) συχνά το ιικό φορτίο μειώνεται σημαντικά στο ανώτερο αναπνευστικό, ενώ ανιχνεύεται σε άλλα κλινικά δείγματα όπως κόπρανα, αίμα, εμετός κλπ., με αποτέλεσμα τα ποσοστά ψευδώς αρνητικής PCR να μεγαλώνουν σημαντικά. Στη φάση αυτή ο έλεγχος αντισωμάτων είναι ιδιαίτερα βοηθητικός.
Από τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο άτομα που έχουν αναρρώσει από COVID-19, αποκτούν πλήρη ανοσία και για πόσο χρονικό διάστημα είναι προστατευμένα.
Υπάρχουν τεστ ταχείας διάγνωσης αντισωμάτων για τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2; Πόσο αξιόπιστα είναι;
Πρόκειται για γρήγορα ορολογικά τεστ. Τα τεστ αυτά ανιχνεύουν με ανοσοχρωματογραφική μέθοδο αντισώματα στο αίμα, ή τον ορό του αίματος ασθενών. Μοιάζουν με τα κατ’ οίκον τεστ εγκυμοσύνης και απαιτούν 15 min για να βγει το αποτέλεσμα. Διαχωρίζουν δύο είδη αντισωμάτων, τα IgG και τα IgM, αλλά ποιοτικά και όχι ποσοτικά. Σαφώς δεν διαθέτουν την αξιοπιστία των παραπάνω μεθόδων.
Πώς πρέπει να προσέρχονται οι ασθενείς για να διενεργήσουν οποιονδήποτε από τους παραπάνω ελέγχους;
Σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες οδηγίες του ΕΟΔΥ όλοι όσοι προσέρχονται σε δομές υγείας, τόσο για τη δική τους προφύλαξη όσο και των υπόλοιπων ασθενών θα πρέπει να φορούν μάσκα, να τηρούν τις μεταξύ τους αποστάσεις (>2μέτρα) και να εφαρμόζουν υγιεινή των χεριών με τη χρήση αντισηπτικών.
