- Το σκαθάρι tomicus piniperda είναι η πιθανότερη αιτία για την ξήρανση των δέντρων και θεωρείται το πιο απειλητικό παράσιτο σε όλη την Ευρώπη
Άμεση και αποτελεσματική θα πρέπει να είναι η δράση της Διεύθυνσης Δασών και των συναρμόδιων Υπηρεσιών για την αντιμετώπιση των φαινομένου της ξήρανσης των πεύκων μόλις γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα από τις αναλύσεις επί των δειγμάτων που έχουν ληφθεί από τον φλοιό δέντρων στο Αμπελικό, τα οποία απεστάλησαν για εξετάσεις στο Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας του Μπενάκειου όταν ανέδειξαν το σοβαρό αυτό πρόβλημα τα “Νέα της Λέσβου”. Το Σωματείο Εθελοντισμού και Αλληλεγγύης “Η Άμπελος” παρακολουθεί στενά την εξέλιξη του ζητήματος και βρίσκεται σε συνεχή επαφή με έμπειρους ερευνητές και δασικούς εντομολόγους. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του, σε λίγες μέρες θα επιβεβαιωθεί και επίσημα ότι πρόκειται για ένα σκαθάρι παρόμοιο με τα φλοιοφάγα είδη που έχουν εμφανιστεί και σε άλλες περιοχές της χώρας που καταστρέφουν το δάσος.
Εκτός από το δάσος του Αμπελικού, του Σταυρού και της Μεγάλης Λίμνης, ξήρανση των δέντρων κατά ομάδες έχει παρατηρηθεί και στο δάσος της Αμαλής, καθώς επίσης στο Πετροβούνι, απ’ όπου επίσης θα ληφθούν δείγματα για να διαπιστωθεί πού οφείλεται αυτή η καταστροφή. Η πλέον ενδεδειγμένη λύση για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις σε διάφορες περιοχές του νησιού είναι να κοπούν άμεσα τα πεύκα και να καταστραφούν. Ωστόσο, λόγω της ταχείας εξάπλωσης σε πολλά σημεία του δάσους είναι πολύ δύσκολο να γίνει αυτό άμεσα γιατί υπάρχουν στοιβάδες από πεύκα, δηλαδή ενιαία μέτωπα σε πολύ δύσβατες περιοχές που καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις. Για να μην χαθεί άλλος χρόνος, η αρχή μπορεί να γίνει όπου υπάρχουν μεμονωμένα πεύκα ή μικρές στοιβάδες και υπάρχει εύκολη πρόσβαση.
Ενήμερος για την έκταση του φαινόμενου της ξήρανσης των πεύκων στο νησί μας είναι ο ειδικός ερευνητής, δασολόγος – εντομολόγος του Οργανισμού “Δήμητρα”, Δημήτρης Αβτζής, ο οποίος έχει μελετήσει παρόμοιες ασθένειες που έχουν προσβάλει πευκοδάση στη Χαλκιδική και τη Θάσο. Όπως είπε ο κ. Αβτζής στα “Νέα της Λέσβου”, «αυτό που πρέπει να γίνει σε κάθε περίπτωση είναι η κοπή και η απομάκρυνση των προσβεβλημένων δέντρων, αλλά δεν γνωρίζω αν αυτές οι εργασίες μπορούν να γίνουν τώρα, μέσα στο καλοκαίρι ή αν θα ξεκινήσουν τον Σεπτέμβριο. Αν προγραμματιστούν για το φθινόπωρο, πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα το προπαρασκευαστικό στάδιο, δηλαδή να γίνει όλη η προετοιμασία και η σήμανση των δέντρων που θα κοπούν. Η υλοτόμηση πάντως πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό γιατί όσο παραμένει η νεκρή βιομάζα τόσο επιτρέπει και σε άλλα έντομα να αναπτυχθούν».
Παρατηρώντας την προσβολή του φλοιού από ειδικούς, εντοπίστηκε μία μικρή προνύμφη του πιθανού σκαθαριού tomicus piniperda που πλήττει το δάσος. Αποτελεί ένα από τα πλέον καταστροφικά είδη σκαθαριού για τα δέντρα, ένα πολύ επικίνδυνο είδος που έχει εισαχθεί στην Ευρώπη και επιτίθεται σε διάφορα είδη πεύκων και ελάτων. Σύμφωνα με τον Οργανισμό “EPPO” πλήττει πολλές χώρες της Ευρώπης και μία από αυτές είναι και η χώρα μας.
Το συγκεκριμένο σκαθάρι επιτίθεται σε ζωντανά δέντρα, έχει την ικανότητα να πετάει και ολοκληρώνει τον κύκλο της ζωής του μέσα στα δέντρα σε 1 – 3 χρόνια. Μάλιστα ένα θηλυκό γεννάει έως και 300 αυγά, με τις προνύμφες κατευθείαν να τρέφονται ειδικά με το κάμβιο του δέντρου γι’ αυτό ξεραίνονται τα πεύκα με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Φωλιάζει στα πεύκα και µόλις ολοκληρώσει το έργο του σε ένα δέντρο, µεταπηδά σε άλλο. Τα ενήλικα έντομα σκάβουν τρύπες κάτω από τον κορμό, μέσα στον τρυφερό φλοιό και αφήνουν εκεί τα αβγά τους. Μόλις βγουν τα νεαρά έντοµα αρχίζουν επίσης να ρουφούν τους χυµούς, από τους οποίους τρέφονται. Στην αρχή προσβάλλονται τα πιο ευάλωτα πεύκα, ειδικά αυτά που βρίσκονται σε βραχώδεις περιοχές. Σήµερα θεωρείται το πιο απειλητικό παράσιτο σε όλη την Ευρώπη.
Το είδος αυτό του σκαθαριού ευνοείται ιδιαίτερα όταν η θερμοκρασία πλησιάσει τους 22℃, δηλαδή από τον Μάιο έως και τον Αύγουστο που είναι η αναπαραγωγική περίοδος και πολλαπλασιάζεται ταχύτατα. Το γεγονός αυτό ανησυχεί ιδιαίτερα τους δασολόγους ερευνητές, αφού ήδη η ασθένεια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις στα δάση της Λέσβου.
Έρευνες έχουν δείξει ως αποτελεσματική αντιμετώπιση την εισαγωγή του σκαθαριού Rhizophagus grandis, θηρευτής του πρώτου σκαθαριού, το οποίο για να εισαχθεί πρέπει πρώτα να διεξαχθεί μελέτη για να μην βλάψει άλλα είδη του οικοσυστήματος.
Όπως τονίζει το Σωματείο “Άμπελος” «πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα ότι δεν πρέπει να γίνεται οποιαδήποτε μεταφορά κορμών, ξύλων και υπολειμμάτων από τα ξερά πεύκα, προσβεβλημένα δέντρα από περιοχή σε περιοχή (καραντίνα). Όπως βλέπουμε τα πράγματα είναι πάρα πολύ επικίνδυνα και θα πρέπει να ληφθούν άμεσα τα κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να ανακοπεί η δυναμική του πληθυσμού του εντόμου. Επομένως χρειάζεται επειγόντως άμεση συστράτευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων κάτω από τη Δασική Υπηρεσία. Είναι υποχρέωση όλων μας, να διαφυλάξουμε τις εστίες πρασίνου που έχουν απομείνει στο νησί μας, καθώς η ευεργετική παρουσία τους είναι ανυπολόγιστης αξίας».
