Η δυσθρεψία είναι μία έννοια που για πολλούς ακούγεται για πρώτη φορά το τελευταίο διάστημα από τη μετάδοση τηλεοπτικού σποτ από τα κεντρικά αθηναϊκά κανάλια και πρόκειται για την καμπάνια που έχει ως βασικό μήνυμα “Δώσε βάρος στα σημάδια” από το Fortimel της εταιρείας Nutricia, μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κοινού. Ο στόχος της καμπάνιας είναι η εκπαίδευση των πολιτών στην αναγνώριση και την αντιμετώπιση της δυσθρεψίας προτρέποντας να μάθουν περισσότερα για το πρόβλημα και να αναζητήσουν τη συμβουλή ενός Επαγγελματία Υγείας: Ιατρού, διαιτολόγου ή φαρμακοποιού.
Μέσα από ένα συγκινητικό βίντεο ενός ζευγαριού της τρίτης ηλικίας η εταιρεία με έξυπνο τρόπο περνά το μήνυμα εστιάζοντας στη βέρα της γυναίκας, η οποία στέκεται πλέον χαλαρά στο δάχτυλό της από τη σοβαρή απώλεια βάρους. Το μήνυμα που περνά είναι ότι ακόμα και η χαλάρωση της βέρας στο δάχτυλο ενός ατόμου της τρίτης ηλικίας μπορεί να είναι ένα κρίσιμο σημάδι για την εκδήλωση της δυσθρεψίας.
Η δυσθρεψία
Σύμφωνα με τους διοργανωτές της καμπάνιας, η δυσθρεψία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη λειτουργία του οργανισμού. Οδηγεί σε απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης, που με τη σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν σε σαρκοπενία (σοβαρή απώλεια μυϊκής μάζας), αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα (με αποτέλεσμα τη συχνή ασθένεια), αναιμία, ανορεξία, οστεοπόρωση και υπεργλυκαιμία.
Μια υγιεινή, θρεπτικά ισορροπημένη διατροφή είναι σημαντική καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Καθώς μεγαλώνουμε ή αν αρρωστήσουμε μπορεί να είναι δύσκολο να επιτευχθούν τα βέλτιστα επίπεδα θρεπτικών συστατικών που χρειαζόμαστε. Όταν το σώμα δεν προσλαμβάνει αρκετή ενέργεια, πρωτεΐνες και άλλα θρεπτικά συστατικά μπορεί να προκληθεί δυσθρεψία.
Οι συχνές συνέπειες της χρόνιας δυσθρεψίας περιλαμβάνουν απώλεια μυϊκής μάζας, μεγαλύτερη πιθανότητα μόλυνσης, αδυναμία και ευπάθεια, με κίνδυνο την απώλεια της αυτονομίας του ατόμου και την αύξηση της νοσηρότητας.
Ποιους αφορά η δυσθρεψία;
Η δυσθρεψία πλήττει τους ενήλικες, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να συναντώνται σε αρρώστους και ηλικιωμένους. Εξελίσσεται σταδιακά και καθιστά τα άτομα ευπαθή από τα πρώτα κιόλας στάδια.
Συνήθως εμφανίζεται σε άτομα τρίτης ηλικίας (συνήθως 65+). Μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα δυσθρεψίας έχουν άνθρωποι που νοσούν ή έχουν χειρουργηθεί ή άτομα που δυσκολεύονται να αυτοεξυπηρετηθούν λόγω ηλικίας.
Μερικά παραδείγματα ανθρώπων που ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου:
- Ηλικιωμένοι με άνοια που παραλείπουν γεύματα
- Ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι
- Άτομα με προβλήματα στα δόντια που δυσκολεύονται να φάνε
- Ηλικιωμένοι που δεν μπορούν να ψωνίσουν/μαγειρέψουν/τραφούν μόνοι τους
- Άτομα που καταναλώνουν πολλά συνταγογραφούμενα σκευάσματα
- Ηλικιωμένοι ή ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης και οι χειρουργημένοι ασθενείς.
Πέρα από τις επιπτώσεις στην υγεία, η δυσθρεψία μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά την αυτονομία του ατόμου, καθιστώντας το μέχρι και ανήμπορο και επηρεάζοντας έτσι σοβαρά την ποιότητα ζωής του.
Κάποιες από τις συνέπειες της δυσθρεψίας είναι η δυσκολία στην κίνηση (π.χ. βάδισμα), μειωμένη αντοχή και δύναμη, εξάντληση, κίνδυνος πτώσης, σύγχυση στη σκέψη και δυσκολία συγκέντρωσης.
Η πιο ισχυρή ένδειξη δυσθρεψίας είναι η ξαφνική απώλεια βάρους, που σε ποσοστά κυμαίνεται σε μεγαλύτερο από 5% μέσα σε ένα διάστημα 6 μηνών και από 10% σε ένα διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών για ανθρώπους ηλικίας άνω των 70 ετών. Παρ’ όλα αυτά, η διάγνωση της δυσθρεψίας χρειάζεται να συνοδεύεται και από επιμέρους κριτήρια, όπως για παράδειγμα η ύπαρξη φλεγμονής από πάθηση, η μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών ή η μειωμένη πρόσληψη τροφής.
Η επιβεβαίωση της κατάστασης γίνεται από έναν Επαγγελματία Υγείας. Γι’ αυτό ρωτήστε τον ιατρό, τον φαρμακοποιό ή τον διαιτολόγο σας.
Συμπτώματα
Άλλες ενδείξεις που υποδηλώνουν δυσθρεψία είναι η ανεξήγητη απώλεια βάρους, έλλειψη όρεξης για φαγητό, εξάντληση, αδυναμία και δυσκολία στην κίνηση. Άνθρωποι οι οποίοι νοσούν για χρόνια είναι πιθανό να παρουσιάσουν επίσης παρενέργειες στη θεραπεία τους, διαταραχή ή απώλεια γεύσης και δυσκολία στην πρόσληψη τροφής (π.χ. μάσηση, κατάποση κλπ.).
Πώς επιβεβαιώνεται η δυσθρεψία;
Η πιο εμφανής ένδειξη ύπαρξης δυσθρεψίας είναι η ξαφνική απώλεια βάρους. Πιο συγκεκριμένα, ένα ποσοστό απώλειας μεγαλύτερο του 5% μέσα σε 6 μήνες, ή μεγαλύτερο του 10% σε περισσότερους από 6 μήνες, είναι ένδειξη δυσθρεψίας. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος άνω των 65 που ζυγίζει 70 κιλά και μέσα σε 6 μήνες χάνει 3,5 κιλά (ή και περισσότερα), ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Παρ’ όλα αυτά, η απώλεια βάρους δεν πρέπει να αποτελεί το μοναδικό κριτήριο διάγνωσης.
Η διάγνωση της δυσθρεψίας επιβεβαιώνεται με επιπλέον αιτιολογικά κριτήρια, όπως: Ύπαρξη φλεγμονής λόγω οξείας ή χρόνιας πάθησης, μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών λόγω ασθένειας, μειωμένη πρόσληψη τροφής το τελευταίο διάστημα (1-2 βδομάδες).
Η σημασία της πρωτεΐνης στη διατροφή
Η πρωτεΐνη παίζει σημαντικό ρόλο στη δόμηση των μυών και των χόνδρων, στην παραγωγή κολλαγόνου και στις διεργασίες ενζύμων, ορμονών και αντισωμάτων. Γι’ αυτό και η παρουσία της είναι απαραίτητη στην καθημερινή διατροφή. Η μειωμένη πρόσληψη πρωτεΐνης μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ενέργεια, απώλεια μυϊκής μάζας, δυσκολία στην κίνηση, αλλά και σε διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα καθώς και στην ανταπόκριση στη θεραπεία σε άτομα που νοσούν.
Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη είναι το κρέας, το ψάρι, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί). Επίσης πολύ σημαντικές φυτικές πηγές πρωτεϊνών, που συναντάμε συχνά στη μεσογειακή διατροφή είναι τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα όσπρια (φακές, φασόλια κλπ.), ο αρακάς, οι ξηροί καρποί, τα μανιτάρια, το ρύζι και τα αλλαντικά (π.χ. γαλοπούλα). Ταυτόχρονα όμως για όσους αδυνατούν να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα ισορροπημένης διατροφής υπάρχουν ειδικά σκευάσματα που χορηγούνται από τους επαγγελματίες υγείας καλύπτοντας τις ανάγκες του οργανισμού.
