Πάρεση προσωπικού νεύρου

Του Θεόδωρου Τάκα,
Φυσικοθεραπευτή

Το προσωπικό νεύρο είναι το 7ο κρανιακό ζεύγος του Περιφερικού Νευρικού Συστήματος (ΠΝΣ), που είναι η συνέχεια του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) και χαρακτηρίζεται ως μεικτό νεύρο, καθώς αποτελείται από:

1. Κινητικές ίνες, που νευρώνουν τους δερματικούς μυς στο πρόσωπο και στο τριχωτό της κεφαλής, με αποτέλεσμα τον σχηματισμό πτυχών ή ρυτίδων με επακόλουθο την μεταβολή της φυσιογνωμίας και της έκφρασης του προσώπου.
2. Αισθητικές ίνες, που μεταφέρουν ερεθίσματα σε μικρή περιοχή του πτερυγίου του αυτιού, του τυμπάνου, του έξω ακουστικού πόρου και στο δέρμα της γωνίας της κάτω γνάθου.
3. Αισθητηριακές ίνες, που μεταφέρουν γευστικά ερεθίσματα στα πρόσθια 2/3 της γλώσσας, όπως και ερεθίσματα στο βλεννογόνο της μαλακής υπερώας.
4. Παρασυμπαθητικές ίνες, που αφορούν αδένες του προσώπου εκτός της παρωτίδας και μεταφέρουν ερεθίσματα για τους δακρυικούς, σιελογόνους και βλεννογόνους αδένες της ρινικής κοιλότητας.

Τι είναι η πάρεση του προσωπικού νεύρου

Πρόκειται για μια βλάβη του προσωπικού νεύρου που χαρακτηρίζεται από αγγειόσπασμο και οίδημα που εντοπίζεται εντός του φαλλοπιού πόρου όπου διέρχεται το νεύρο ή εκτός του βελονομαστοειδούς τρήματος. Η ακριβής αιτιολογία εμφάνισής της είναι άγνωστη, αλλά πιθανές αιτίες  είναι: Η ιογενή ή βακτηριακή μόλυνση, η απότομη έκθεση στο κρύο (πάρεση Bell), ο σακχαρώδης διαβήτης, οι γυναίκες προς το τέλος της εγκυμοσύνης, η έλλειψη του συμπλέγματος Β, όγκοι και κακώσεις όπου διέρχεται το νεύρο κ.ά.. 

Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και φύλο, αλλά υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής σε γυναίκες 20-50 ετών. 

Η κλινική εικόνα διαφέρει από ασθενή σε ασθενή, αλλά τα κυριότερα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι:

• Πτώση του φρυδιού.
• Πτώση της γωνίας του στόματος.
• Απώλεια ρυτίδων στο μέτωπο και στα μάγουλα.
• Αυξημένη σιελόρροια και δακρύρροια.
• Προοδευτική ατροφία των μυών του προσώπου.
• Ξηροφθαλμία και ερυθρότητα οφθαλμού.
• Αδυναμία ασθενούς να κλείσει το μάτι, να σφίξει το χείλος ή και να διατηρηθεί το φαγητό στο στόμα. 
• Προβλήματα γεύσης.
• Γενικευμένη αλλοίωση της όψης του προσώπου λόγω των παραπάνω σημείων και έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει τους ασθενείς τόσο ψυχολογικά όσο και κοινωνικά (λόγω εμφάνισης).

Πρέπει να τονιστεί ότι πρέπει να γίνει διαφοροδιάγνωση των συμπτωμάτων και να αποκλείονται παθολογίες, όπως ο έρπητας ζωστήρας, το εγκεφαλικό επεισόδιο κ.ά.

Η διάγνωση της πάρεσης προσωπικού νεύρου γίνεται από την λήψη του ιστορικού, τις διαγνωστικές εξετάσεις (Μαγνητική τομογραφία, ηλεκτρομυογράφημα) και της κλινικής αξιολόγησης (έλεγχος δέρματος, έλεγχος αισθητικότητας, έλεγχος της μυϊκής ατροφίας και της μυϊκής ισχύος μέσω σύγκρισης με την υγιή πλευρά).

Η πρόγνωση της πάρεσης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το είδος της εκφύλισης, το σημείο προσβολής του, η έναρξη αντιμετώπισης του φαινομένου, η ηλικία κ.ά. Έχει φανεί ότι η έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση τις πρώτες 3 εβδομάδες από την έναρξη της πάρεσης έχει γρηγορότερη και πληρέστερη αποκατάσταση. 

Θεραπευτική αντιμετώπιση της πάρεσης του προσωπικού νεύρου

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της πάρεσης του προσωπικού νεύρου μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Η συντηρητική περιλαμβάνει την φαρμακευτική αγωγή (αντιβίωση και κορτιζόνη) και την φυσικοθεραπεία και η χειρουργική έχει ως σκοπό την αποσυμπίεση του νεύρου.

Στην φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση, η επιλογή των κατάλληλων μέσων και τεχνικών γίνεται ανάλογα με το στάδιο της νόσου και τα συνοδά συμπτώματα που παρουσιάζει ο ασθενής. 

Στο οξύ στάδιο σκοπός μας είναι η μείωση του οιδήματος και του πόνου. Στο υποξύ και χρόνιο στάδιο ο σκοπός μας είναι η καλύτερη αιμάτωση και διατήρηση της τροφικότητας των ιστών, η διέγερση και η ενδυνάμωση των μυών που έχουν προσβληθεί και η διατήρηση της ελαστικότητας των μυών της υγιούς πλευράς και η πρόληψη βραχύνσεων. 

Για να καταφέρουμε να πετύχουμε τα παραπάνω υπάρχει μια πληθώρα τεχνικών και φυσικών μέσων που μπορούν να επιλεχθούν ύστερα από κατάλληλη αξιολόγηση. Ενδεικτικά μερικά είναι: Η ιοντοφόρεση, ο βελονισμός, ο ηλεκτροβελονισμός, η κινησιοθεραπεία, η μέθοδος PNF, Laser, τεχνικές μάλαξης, τα παλμικά και διασταυρούμενα ρεύματα, εξειδικευμένα ασκησειολόγια κ.ά..

Στο Κέντρο Φυσικοθεραπείας & Αποκατάστασης Μυτιλήνης, η επιλογή των κατάλληλων τεχνικών και μέσων γίνεται ύστερα από την λήψη ιστορικού και την αξιολόγηση του σταδίου και των συμπτωμάτων κάθε ασθενούς, με γνώμονα την ασφαλέστερη, γρηγορότερη και καλύτερη αποκατάστασή τους με την εφαρμογή των νεότερων και τεκμηριωμένων ερευνητικών δεδομένων που υπάρχουν.