Της Χαράς Κουτρολού, Κλινικού Διαιτολόγου – Διατροφολόγου, Πτυχιούχου του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών
Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα ορμονικά προβλήματα σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας με ποσοστό εμφάνισης 5%-10%. Περιλαμβάνει δύο τουλάχιστον από τις εξής διαταραχές:
1)Αυξημένα επίπεδα ανδρικών ορμονών, 2) διαταραχές του κύκλου και 3) πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών (ωοθήκες με πολλές μικρές κύστες). Η αυξημένη κατανάλωση λίπους, ζάχαρης, αλατιού, τυποποιημένων τροφίμων και η καθιστική ζωή, ευνοoύν την εκδήλωση του συνδρόμου.
Όλο και περισσότερες έρευνες στρέφονται τα τελευταία χρόνια στο Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, καθώς έχει επιπτώσεις σε διάφορα συστήματα του οργανισμού. Εκτός από ανωμαλίες στον κύκλο περιόδου και τον κίνδυνο υπογονιμότητας που διατρέχουν, οι γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών μπορεί να εμφανίσουν υπερινσουλιναιμία και αντίσταση στην ινσουλίνη με κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη, αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων και κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα. Επίσης, η εξωτερική τους εμφάνιση, αλλά και η ψυχολογία τους, μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από την εμφάνιση ακμής ή αυξημένης τριχοφυΐας σε ορμονοεξαρτώμενες περιοχές (παρειές, πηγούνι, γραμμή κοιλιάς κ.ά.), από αυξημένο σωματικό βάρος και παχυσαρκία (κυρίως κεντρική, με συσσώρευση λίπους στην κοιλιακή χώρα), αλλά και από τη δυσκολία στην απώλεια βάρους και λίπους.
Η απώλεια του περιττού βάρους είναι απαραίτητη για την ανακούφιση από τα συμπτώματα, τη μείωση του κινδύνου για προβλήματα υγείας, αλλά και τη ρύθμιση των ορμονών. Το κατάλληλο πρόγραμμα διατροφής για γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, περιλαμβάνει επιλογές από όλες τις ομάδες τροφίμων, κατανεμημένες σε 3 γεύματα και 2-3 ενδιάμεσα (σνακ), σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν υδατάνθρακες (ψωμί, ρύζι, ζυμαρικά, πατάτα, αρακάς, καλαμπόκι, φρούτα, όσπρια, δημητριακά, κάστανα, ζάχαρη, μέλι, γλυκά, μπισκότα, αλλά και γάλα, γιαούρτι).
Η μείωση των απλών υδατανθράκων (ζάχαρη, μέλι) και η αύξηση των σύνθετων υδατανθράκων και των προϊόντων ολικής άλεσης ευνοούν τη ρύθμιση ινσουλίνης – γλυκόζης και επιτρέπουν την απώλεια βάρους και λίπους. Η μεσογειακή διατροφή που χαρακτηρίζεται από ποικιλία φρούτων και λαχανικών, αυξημένη κατανάλωση ψαριού και οσπρίων και μειωμένη κατανάλωση κορεσμένου λίπους (ζωικό λίπος) είναι ιδανική και για τη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ (υπερχοληστερολαιμία, υπερτριγλυκεριδαιμία) σε γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών.
Η καθημερινή άσκηση είναι αναπόσπαστο κομμάτι σε αυτή την προσπάθεια, όχι τόσο για τις θερμίδες που θα “κάψει” η γυναίκα με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, όσο για την καλύτερη ρύθμιση της ινσουλίνης, του ορμονικού προφίλ αλλά και του λιπιδαιμικού. Η κατάλληλη άσκηση είναι η αερόβια (περπάτημα, τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμπι, χορός) και θα πρέπει να είναι τακτική (τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα) και να έχει διάρκεια τουλάχιστον 20-30 λεπτά σε μέτρια ένταση.
Όσον αφορά τη φαρμακευτική αγωγή, οι ενδοκρινολόγοι είναι οι κατάλληλοι γιατροί που θα κρίνουν αν η προσέγγιση θα είναι με διατροφή και άσκηση ή θα προτείνουν, μετά από εξετάσεις, και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή (π.χ. αντισυλληπτική αγωγή, αντιανδρογόνα, ωοθηλακιορρηκτικά φάρμακα, φάρμακα που βελτιώνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη κ.ά.).
Συνοψίζοντας, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών και των προβλημάτων που μπορεί να επιφέρει, είναι απαραίτητη η έγκαιρη διάγνωση. Οι γυναίκες οφείλουν να επισκέπτονται τακτικά το γυναικολόγο τους και να κρατούν ημερολόγιο με τις ημερομηνίες της εμμήνου ρύσης τους. Οι μητέρες που ανιχνεύουν υπερτρίχωση ή και ακμή στις κόρες τους, να απευθύνονται πρώτα σε γυναικολόγο ή και ενδοκρινολόγο προτού επισκεφτούν την αισθητικό, που θα διορθώσει προσωρινά και όχι ολοκληρωτικά το πρόβλημα. Στην περίπτωση αυξημένου βάρους, ο κλινικός διαιτολόγος θα σχεδιάσει το κατάλληλο πρόγραμμα διατροφής που σε συνδυασμό με φυσική δραστηριότητα και αλλαγή του τρόπου ζωής, θα συντελέσει στον περιορισμό των συμπτωμάτων, αλλά και των κινδύνων του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών.
