Του Αθανάσιου Γκουλιάμα,
Επιμελητή Α’ Γενικής Ιατρικής στο ΕΣΥ
Τη στιγμή που ακουμπάτε τις βαλίτσες σας στο πάτωμα του σπιτιού σας επιστρέφοντας από τις καλοκαιρινές διακοπές, εκείνη ακριβώς τη στιγμή χάνεται όλη η μαγική καλοκαιρινή διάθεση.
«Καλό, αλλά λίγο», σκέφτεστε. Τώρα, θα πρέπει να αντιμετωπίζετε κάθε μέρα τους πιεστικούς ρυθμούς και το πρωινό ξύπνημα. Πρόκειται αναμφισβήτητα για μία άσχημη «προσγείωση», που δικαιολογημένα προκαλεί άσχημα συναισθήματα και κακή ψυχική διάθεση.
Οι επιστήμονες το αποκαλούν PVDS (Post Vacations Depression Sydrome)- Σύνδρομο Κατάθλιψης μετά τις Διακοπές και πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή στρες. Το «Σύνδρομο Κατάθλιψης μετά τις Διακοπές» είναι ένας όρος που έχει δημιουργηθεί για να περιγράψει την πρόσκαιρη συναισθηματική
κατάσταση που μπορεί να βιώσουν τα άτομα που επιστρέφουν, κυρίως από πολυήμερες, διακοπές και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται με την κατάθλιψη. Ένα άτομο μπορεί να υποφέρει από το «Σύνδρομο Κατάθλιψης μετά τις Διακοπές» αμέσως αφού επιστρέψει από μια μακρά, συνήθως, περίοδο διακοπών και ειδικά αν αυτή ήταν ιδιαίτερα ευχάριστη. Μάλιστα έχει φανεί ότι όσο περισσότερο διαρκούν τα ταξίδια τόσο πιο έντονο μπορεί να είναι το σύνδρομο.
Αυτό ενδεχομένως να συμβαίνει αν το άτομο επιστρέφοντας στην κανονική του ρουτίνα συνειδητοποιήσει ότι ο τρόπος ζωής του είναι ιδιαίτερα πιεστικός και βαρετός και απέχει πολύ από τον τρόπο ζωής που είχε υιοθετήσει κατά την περίοδο των διακοπών του.
Το «Σύνδρομο Κατάθλιψης μετά τις Διακοπές» μπορεί να κάνει το άτομο να αισθάνεται περισσότερο κουρασμένο, να έχει μειωμένη όρεξη καθώς και ισχυρά αισθήματα νοσταλγίας των καλοκαιρινών στιγμών. Σε κάποιες περιπτώσεις το άτομο μπορεί να βιώσει και τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Σε γενικές γραμμές τα συμπτώματα φθίνουν βαθμιαία καθώς περνάει ο καιρός. Συνήθως διαρκούν μόνο μερικές ημέρες, αν και σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να πάρει κάποιες εβδομάδες μέχρι να
εξαφανιστούν τελείως. Αν και λόγω της οικονομικής κρίσης οι διακοπές έχουν περιοριστεί σε διάρκεια και σε προορισμούς, αν και όλο και πιο πολλοί φέτος δεν μπόρεσαν να πάνε διακοπές, το καλοκαίρι συνδυάζεται με χαλαρότητα, με καλύτερη διάθεση, με διασκέδαση, με ταβερνάκια, με θάλασσα έστω και κοντά στην πόλη.
Και μόνο ότι φεύγει το καλοκαίρι και ερχόμαστε πιο κοντά στις υποχρεώσεις που ίσως προσωρινά είχαμε αναβάλει ή τις είχαμε βγάλει από το μυαλό μας, ερχόμαστε πιο κοντά στο Σύνδρομο Κατάθλιψης. Μοιάζει παράδοξο διότι όλα αυτά έρχονται έπειτα από ένα διάστημα ξεκούρασης, μετά το οποίο θα έπρεπε λογικά να επιστρέφει κανείς ορεξάτος και έτοιμος να αντιμετωπίσει τη δουλειά, την καθημερινή ρουτίνα και τους ψυχρούς μήνες του χρόνου.
Στην πραγματικότητα, ο Σεπτέμβριος σημαίνει την έναρξη της επαγγελματικής σεζόν, γι’ αυτό και οι περισσότεροι τον αντιμετωπίζουν ως μία ακόμη «δύσκολη Δευτέρα». Το χειρότερο είναι ότι το αίσθημα θλίψης για το τέλος των διακοπών συμπίπτει με το κλασικό σύνδρομο της φθινοπωρινής περιόδου, την εποχική κατάθλιψη, καθώς η μέρα αρχίζει να μικραίνει.
Ποιους πλήττει περισσότερο
Όσοι υποφέρουν από αυτό το σύνδρομο, το οποίο συνήθως δεν διαρκεί πάνω από μία βδομάδα, παραπονιούνται για διάφορα συμπτώματα: άγχος, πονοκεφάλους, υπνηλία, κακοδιαθεσία, δυσκολία συγκέντρωσης.
Το «Σύνδρομο Κατάθλιψης Μετά τις Διακοπές» δεν υπολογίζει φύλο, ηλικία ή οικονομική κατάσταση, αλλά πλήττει όλους όσοι αναζητούν στις διακοπές τους κάτι το ξεχωριστό και εντυπωσιακό. Όσοι δηλαδή εξιδανικεύουν τις διακοπές, τις φορτώνουν με πολλές προσδοκίες και τις φαντάζονται ως μία μαγική λύση για όλες τις άσχημες καταστάσεις που έχουν βιώσει κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
Εξίσου επιρρεπείς είναι και όσοι θέλουν να αποδράσουν από το πραγματικό τους περιβάλλον για να ξεφύγουν από τις δυσκολίες της καθημερινότητας (μία βαρετή και κακοπληρωμένη δουλειά, μία
αισθηματική σχέση σε κρίση, κ.τ.λ.). Αυτά τα άτομα βιώνουν το διάλειμμα των διακοπών ως μία ψυχική όαση, μια περίοδο απόλυτης αποχής από τα πάντα και τους πάντες. Γι’ αυτό και μόλις επιστρέψουν στην πόλη η καθημερινότητα αποδεικνύεται δυσβάσταχτη.
Και αν έχω το «Σύνδρομο Κατάθλιψης μετά τις Διακοπές»
… τι μπορώ να κάνω;
Επιστρέψτε λίγες μέρες νωρίτερα
Μην περάσετε αμέσως από την παραλία στη δουλειά, αλλά προγραμματίστε την επιστροφή σας μια -δυο μέρες νωρίτερα. Όχι μόνο δεν θα ταλαιπωρηθείτε στους δρόμους μαζί με όλους όσοι επιστρέφουν τελευταία στιγμή επειδή θέλουν να επωφεληθούν και από το τελευταίο λεπτό της άδειάς τους, αλλά δεν θα έχετε και την έμμονη ιδέα στο μυαλό σας ότι μόλις μπείτε στο σπίτι, θα πρέπει να προγραμματίσετε το ξυπνητήρι να χτυπήσει πολύ νωρίς το επόμενο πρωί. Είναι σημαντικό να δώσετε στον οργανισμό σας τη δυνατότητα να εγκλιματιστεί.
Επαναδραστηριοποιηθείτε σιγά-σιγά
Η απότομη μετάβαση από μία κατάσταση ξεγνοιασιάς και ηρεμίας σε μία κατάσταση υποχρεώσεων και γρήγορων ρυθμών, αποτελεί ένα ψυχοσωματικό στρες. Επαναφέρετε σιγά-σιγά το ωράριο που είχατε πριν, κοινώς ελαττώστε σιγά-σιγά τα ξενύχτια. Επίσης, πέρα από τη δουλειά, μην φορτωθείτε από την πρώτη μέρα με χιλιάδες άλλες ευθύνες που θα απειλήσουν τα αποθέματα της ενέργειάς σας.
Ξαναβρείτε τους αστικούς ρυθμούς σας
Την πρώτη βδομάδα, είναι καλύτερα να θέσετε μικρούς στόχους και να αφήσετε τους δυσκολότερους για τη δεύτερη. Τις πρώτες 48 ώρες από τη στιγμή της επιστροφής σας προσπαθήστε να αποφύγετε τα σημαντικά επαγγελματικά ραντεβού και, αν είναι δυνατόν, αναβάλλετε προσωρινά τις αποφάσεις καθοριστικής σημασίας που απαιτούν μεγάλο βαθμό συγκέντρωσης: Βάλτε τάξη στα συρτάρια σας και διαβάστε με ηρεμία και τα e-mail σας.
Εντάξτε στην καθημερινότητά σας ευχάριστες υποχρεώσεις
Επικεντρωθείτε στις καλές πλευρές της επιστροφής στην πόλη: Σκεφτείτε ότι μπορείτε να βγείτε με τους φίλους σας, να δείτε τις αγαπημένες σας ταινίες στον κινηματογράφο, να παρακολουθήσετε μια θεατρική παράσταση κ.λ.π. Προσπαθήστε δηλαδή να γεμίζετε την κάθε μέρα σας με πράγματα που σας ευχαριστούν. Θυμηθείτε ότι έχετε στη διάθεσή σας τα σαββατοκύριακα για κοντινές αποδράσεις.
Διώξτε τη μελαγχολία με την άσκηση
Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να αποδειχθεί μεγάλη βοήθεια στην απομάκρυνση της μελαγχολίας. Η κίνηση προκαλεί την παραγωγή ενδορφινών: Χημικές ουσίες που περιορίζουν το αίσθημα της κούρασης και της κακοδιαθεσίας και χαρίζουν ένα αίσθημα ευεξίας. Ειδικά οι αερόβιες ασκήσεις που απαιτούν μέτρια προσπάθεια αλλά παρατεταμένης διάρκειας, βελτιώνουν το ρυθμό της αναπνοής και περιορίζουν το άγχος. Το ιδανικό θα ήταν να επιδοθείτε σε ένα υπαίθριο σπορ, όπως τρέξιμο ή περπάτημα κατά προτίμηση στη φύση. Ωστόσο, ακόμα και το περπάτημα στο κέντρο της πόλης με σταθερό ρυθμό για μισή ώρα κάθε μέρα, θα σας βοηθήσει να διώξετε το στρες και να κάψετε θερμίδες.
Αν, ωστόσο, το σώμα σας σάς στέλνει σημάδια κόπωσης, τότε ίσως είναι καλύτερα να προτιμήσετε στρέτσινγκ, γιόγκα ή άλλες ψυχοσωματικές τεχνικές που στοχεύουν στον απεγκλωβισμό της ενέργειας και την ανάκτηση της ψυχοσωματικής ισορροπίας.
Επιπλέον μπορείτε να:
- Μοιραστείτε τις εμπειρίες που ζήσατε με τους οικείους σας και να ξαναδείτε τις φωτογραφίες που βγάλατε.
- Βάλτε στην καθημερινή σας ρουτίνα δραστηριότητες που απολαμβάνατε στις διακοπές, όπως το κολύμπι ή το περπάτημα. Αν για παράδειγμα, ήρθατε σε επαφή με κάποιο σπορ στις διακοπές και σας ενθουσίασε μπορείτε να το συνεχίσετε και κατά την χειμερινή περίοδο και να το εντάξετε στον τρόπο ζωής σας.
- Προγραμματίσετε από τώρα την επόμενη εξόρμησή σας ώστε να έχετε κάτι να αναμένετε με χαρά και ανυπομονησία.
Γενικά καλό είναι να προγραμματίζουμε την επιστροφή από τις διακοπές μια – δυο μέρες πριν την έναρξη των υποχρεώσεών μας έτσι ώστε να δώσουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να προσαρμοστεί καλύτερα.
Μην ξεχνάτε πως κατά την περίοδο των διακοπών δεν πρέπει να βάζουμε λουκέτο στη σκέψη μας κλείνοντας απ’ έξω όλα τα προβλήματά μας, για να τα συναντήσουμε όλα μαζί μόλις επιστρέψουμε. Ας επωφεληθούμε από αυτήν την περίοδο προσωρινής φυγής για να αναζητήσουμε διαφορετικές προοπτικές στα προβλήματα ή σε τομείς της ζωής μας.
Πέρα όμως από τις παραπάνω συμβουλές… το κυριότερο που πρέπει να κάνετε για να μην σας «ενοχλήσει» ποτέ κανένα «Σύνδρομο Κατάθλιψης μετά τις Διακοπές» είναι να απολαμβάνετε τη ζωή σας στο σύνολό της όλο τον χρόνο! Να υπάρχω για να ζω και όχι να ζω για να υπάρχω…! Να αναγνωρίζω τους περιορισμούς μου αλλά να μην βουλιάζω στην ρουτίνα και στην μιζέρια, έτσι ώστε να περιμένω μόνο τις ημέρες των διακοπών για να χαρώ..! Να ξέρω να χαίρομαι την κάθε στιγμή και να γίνομαι ταυτόχρονα δημιουργός στιγμών που αξίζουν..!
Τότε οι διακοπές θα είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα και όχι η μοναδική αχτίδα φωτός σε μια βαρετή καθημερινότητα..! Και πάνω από όλα, να αναγνωρίζω ότι, τη ζωή που μου δόθηκε, έχω ευθύνη να την αξιοποιήσω όσο καλύτερα μπορώ και… μου αξίζει!
Καλό Φθινόπωρο!!!
