Υγρασία: Πώς επιδρά στην υγεία μας;

Γράφει η Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, Μοριακή Βιολόγος

«Με πονάνε τα κόκκαλά μου. Θα έχει υγρασία αύριο», λένε πολύ συχνά οι γιαγιάδες ή οι παππούδες. Και πράγματι έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένες παθήσεις παρουσιάζουν έξαρση όταν η υγρασία στην ατμόσφαιρα είναι πολύ αυξημένη.

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην αυξημένη ατμοσφαιρική υγρασία και στην επιδείνωση των ενοχλήσεων στις αρθρώσεις. Έτσι τις ζεστές το πρωί ημέρες και τις υγρές νύχτες οι ειδικοί συνιστούν την παραμονή σε χώρους με κατάλληλα ρυθμισμένη θερμοκρασία, ενώ για την ανακούφιση των ενοχλήσεων τη λήψη απλών παυσίπονων.

Συγκεκριμένα, μελέτη που έγινε από την 1η Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ιπποκράτειο Νοσοκομείο), δείχνει σαφή συσχέτιση ανάμεσα στην ατμοσφαιρική υγρασία και σε θανάτους από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Ας δούμε όμως τι επισημαίνει ο καθηγητής Καρδιολογίας, Χριστόδουλος Στεφανάδης, που με την ερευνητική ομάδα του, πραγματοποίησαν τη μελέτη, καθώς και τι αποκαλύπτουν για τις επιπτώσεις της υγρασίας σε διάφορες παθήσεις άλλες μελέτες που έχουν γίνει κατά καιρούς.

Περισσότεροι θάνατοι από οξύ έμφραγμα

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης που έγινε στην Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, την περίοδο του χειμώνα που υπάρχει αυξημένη υγρασία, ο μέσος ημερήσιος αριθμός θανάτων από οξύ έμφραγμα ήταν περίπου 32% μεγαλύτερος σε σχέση με το καλοκαίρι.
Η εποχιακή αυτή διακύμανση αφορούσε κατά κύριο λόγο την ηλικιακή ομάδα των ατόμων που ήταν άνω των 70 χρόνων, μεταξύ των οποίων οι θάνατοι τον μήνα Δεκέμβριο ήταν κατά μέσο όρο διπλάσιοι από τον μήνα Ιούνιο. Τα στοιχεία της μελέτης έδειξαν ακόμα ότι οι άνδρες αντιπροσώπευαν το 86% εκείνων που απεβίωσαν και ήταν νεότεροι των 50 ετών, ενώ μεταξύ των άνω των 70 το 47,5% ήταν γυναίκες.

Αυξάνει τα αναπνευστικά προβλήματα

Η έντονη υγρασία στην ατμόσφαιρα παίζει σημαντικό ρόλο και στην επιδείνωση μιας αλλεργικής κατάστασης, αφού προκαλεί μορφολογικές αλλοιώσεις στους κόκκους της γύρης, αυξάνοντας τις αναπνευστικές αλλεργίες και το άσθμα, σύμφωνα με την παθολόγο – αλλεργιολόγο, πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας Καλλιόπη Κόντου-Φίλη.
Επίσης, πολλές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας, επισημαίνουν πως στα αναπνευστικά προβλήματα συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό οι μύκητες (εσωτερικών και εξωτερικών χώρων), που αναπτύσσονται από την υγρασία.
Οι μελέτες μάλιστα που έχουν γίνει διεθνώς δίνουν μεγάλη έμφαση στην έρευνα για τα ακάρεα και τους μύκητες των εσωτερικών χώρων, οι οποίοι βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στα σπίτια που δεν αερίζονται καλά. Συνήθως, βρίσκονται σε χώρους με σχετική υγρασία (ντουλάπια, αποθήκες, κελάρια), αλλά και στα σαπισμένα φύλλα του κήπου.

Άλλες παθήσεις που επιδεινώνονται

• Αρθριτικά – ρευματισμοί: Παρ’ όλο που ο ακριβής μηχανισμός της σχέσης υγρασίας και αρθροπαθειών δεν είναι ακόμη γνωστός, φαίνεται να επηρεάζεται μια ομάδα υποδοχέων στις αρθρώσεις, οι οποίοι διεγείρουν την παραγωγή ουσιών που προκαλούν φλεγμονή και πόνο. Έτσι ο υγρός καιρός «χτυπά» το μυϊκό σύστημα και «πλήττει» τις αρθρώσεις, κυρίως αυτών που υποφέρουν από μετατραυματικές αρθρίτιδες, αρθριτικά και ρευματισμούς.
  Η υγρασία στην ατμόσφαιρα γίνεται αμέσως αντιληπτή από τους ρευματοπαθείς με πόνους στα άκρα. Δεν είναι λίγοι και αυτοί που παραπονούνται ότι τους πονά ένα παλιό κάταγμα ποδιού ή χεριού. Μελέτες επίσης αναφέρουν ότι όσοι ζουν σε υγρό περιβάλλον κοντά στη θάλασσα – όπως για παράδειγμα στα νησιά και τα παράλια του Ιονίου – συχνά σχετίζονται με εκφυλιστικές αλλοιώσεις του μυοσκελετικού συστήματος (άλατα). Τις αλλοιώσεις αυτές μερικοί μπορεί να τις παρουσιάσουν μετά τα τριάντα τους, γι’ αυτό ορισμένοι νέοι άνθρωποι όταν ο καιρός αλλάζει παραπονιούνται για πόνους στα χέρια και στα πόδια.
• Πονοκέφαλοι: Στατιστικά έχει βρεθεί ότι η συχνότητα των κρίσεων ημικρανίας και γενικά των πονοκεφάλων επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την υγρασία. Στις βόρειες και υγρές περιοχές της Ελλάδας π.χ., αναφέρουν κεφαλαλγίες περισσότεροι κάτοικοι από ό,τι σε άλλες περιοχές με λιγότερη υγρασία, όπως λ.χ. στην Πελοπόννησο.
  Ο υγρός καιρός μπορεί να δημιουργήσει κρίσεις ημικρανίας όχι μόνο σε αυτούς που υποφέρουν από πονοκεφάλους, αλλά και σε άτομα που δεν αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα.
• Δερματοπάθειες: Η υγρασία επιδεινώνει και ορισμένα δερματικά προβλήματα, όπως την ακμή και τις μυκητιάσεις. Και αυτό γιατί τόσο ο σταφυλόκοκκος (που ενοχοποιείται για την ακμή) όσο και οι μύκητες αγαπούν το υγρό περιβάλλον. Το σχολαστικό σκούπισμα και η σωστή φροντίδα του δέρματος, είναι τα μόνα που σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθούν.

Προσοχή στον ξερόβηχα

Οι απότομες αλλαγές του καιρού, κυρίως η αύξηση της υγρασίας, φαίνεται ότι… κόβουν την ανάσα ατόμων με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, όπως το βρογχικό άσθμα. Μπορεί, όμως, να αποτελέσουν και την αφορμή για να ανακαλύψετε μια ευαισθησία του αναπνευστικού σας συστήματος. Αν, για παράδειγμα, βγείτε από ένα ζεστό περιβάλλον έξω στην υγρή ατμόσφαιρα και σας πιάσει ξερόβηχας, ο οποίος θα σταματήσει αργότερα, αλλά θα επανέλθει την επόμενη μέρα, τότε αυτό μπορεί να είναι ένδειξη ενός ήπιου άσθματος ή υπερευαισθησίας του αναπνευστικού.

Μελέτες που προέρχονται από το Εργαστήριο Υγρασίας του Ελληνικού Ινστιτούτου Μετρολογίας (ΕΙΜ) δείχνουν ότι το ποσοστό υγρασίας ενός σπιτιού είναι συχνά μεγαλύτερο από εκείνο του εξωτερικού περιβάλλοντος, διότι σε αυτό προστίθεται και η υγρασία που παράγεται από το μπάνιο και την κουζίνα. Τα φυτά επίσης παράγουν υγρασία στο σπίτι. Κατά τους ψυχρούς μήνες τα ιδανικά επίπεδα υγρασίας σε ένα σπίτι είναι γύρω στο 30%-50%.

Για να μην έχετε λοιπόν προβλήματα υγρασίας:

• Αερίζετε συχνά όλους τους χώρους.
• Φροντίστε στους χώρους του σπιτιού που συγκεντρώνονται οι υδρατμοί (μπάνιο, κουζίνα, βοηθητικά δωμάτια όπου βρίσκονται πλυντήρια, στεγνωτήρια) να υπάρχει ένα σύστημα εξαερισμού.
• Χρησιμοποιείτε στην κουζίνα πάντα απορροφητήρα
• Έχετε πάντα ένα πατάκι μπροστά από την μπανιέρα ή τον νιπτήρα (το οποίο θα κρατάτε στεγνό), έτσι ώστε τα νερά να μην μένουν στο πάτωμα (η υγρασία που δημιουργείται θα ευνοήσει και την εμφάνιση μούχλας).
• Αποφύγετε ή περιορίστε τα φυτά εσωτερικού χώρου.
• Αν ζείτε σε περιοχή με έντονο πρόβλημα υγρασίας, καλό είναι να μάθετε να την ελέγχετε με ένα υγρόμετρο, το οποίο θα βρείτε στο εμπόριο (αποτελείται από μια βελόνα, η οποία κινείται σε μια κυκλική επιφάνεια διαβαθμισμένη από 0%-100%).
• Αν έχετε πρόβλημα έντονης υγρασίας στο σπίτι σας, μπορείτε να προμηθευτείτε παγίδες υγρασίας (σε σούπερ-μάρκετ, το κόστος τους ξεκινά από 5 ευρώ) ή έναν αφυγραντήρα (σε καταστήματα ηλεκτρικών ειδών).
• Σε περίπτωση που η υγρασία προέρχεται από νερά που έχουν συγκεντρωθεί σε ταράτσα, βεράντες ή υπόγεια είναι απαραίτητο πρώτα να λύσετε το πρόβλημα της προέλευσης αυτών των νερών και στη συνέχεια να καλέσετε ένα συνεργείο μονώσεων για να σας κάνει υγρομόνωση.
• Επιδιορθώνετε αμέσως τη βλάβη (τυχόν διαρροής της στέγης ή κάποιου σωλήνα) που επιτρέπει την εισαγωγή νερού μέσα στο σπίτι.
• Περιορίστε τα φυτά εσωτερικού χώρου.

Πώς να προφυλαχτείτε

• Αν ο καιρός είναι υγρός και αντιμετωπίζετε αναπνευστικά προβλήματα, αποφεύγετε τη σωματική άσκηση στους υπαίθριους χώρους.
• Αν πάσχετε από άσθμα και η περιοχή που ζείτε έχει αυξημένη υγρασία, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας μήπως πρέπει να αυξήσετε τη δόση της φαρμακευτικής αγωγής σας, ώστε να προλάβετε την εκδήλωση μιας ασθματικής κρίσης ή να την αντιμετωπίσετε πιο αποτελεσματικά.
• Επίσης αν πάσχετε από στεφανιαία νόσο, έχετε υπέρταση ή υποφέρετε από αρθριτικά, καλό είναι τις μέρες με έντονη υγρασία να βρίσκεστε σε ζεστό περιβάλλον, αποφεύγοντας τις άσκοπες βόλτες. 
• Ειδικά τους μήνες του χειμώνα, χρειάζεται ενίσχυση της φαρμακευτικής σας αγωγής και τακτικός ιατρικός έλεγχος.
• Αν, τέλος, οι αρθρώσεις σας πονούν τις ημέρες που έχει υγρασία, αρχίστε να γυμνάζεστε συστηματικά (προτιμήστε την κολύμβηση), για να ενισχύσετε τον σκελετό και το μυϊκό σύστημά σας.