- Η κρίση στον χώρο της εστίασης και οι ελλείψεις προσωπικού «χτύπησαν» την επιχείρηση
Την ημέρα που συμπληρώνονταν ακριβώς 13 χρόνια από την επαναλειτουργία του, επέλεξε η οικογένεια Μιχαηλίδη να ανακοινώσει ότι ρίχνει αυλαία στο ιστορικό καφέ «Πανελλήνιον». Εξέλιξη, η οποία προκάλεσε θλίψη στη Μυτιλήνη, αλλά είναι και ενδεικτική της τραγικής – ωμής πραγματικότητας, αφού μόλις πριν λίγους μήνες το καφενείο συμπεριλαμβανόταν στο ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς από το Υπουργείο Πολιτισμού, ως αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά την ίδια στιγμή έπεφτε θύμα και αυτό της γενικότερης κρίσης που βιώνει ο χώρος της εστίασης.
Το μήνυμα που δημοσίευσαν οι ιδιοκτήτες το βράδυ της περασμένης Πέμπτης αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Σήμερα, 19 Μαΐου του 2022, το παραδοσιακό καφενείο “Πανελλήνιον” κλείνει ακριβώς 13 χρόνια λειτουργίας. Αυτήν την επετειακή ημερομηνία, η διευθύνουσα ομάδα του Πανελληνίου επέλεξε να ρίξει αυλαία, να αποχαιρετήσει τους θαμώνες και να ολοκληρώσει τη διαδρομή του.
Οι αμέτρητες δυσκολίες των τελευταίων ετών έθεσαν σε διαπραγμάτευση όσα εμείς θέλουμε να θεωρούμε δεδομένα. Οι συνεχείς περιορισμοί καθώς και οι έντονες μετακινήσεις του στενού μας προσωπικού δυναμικού, μας οδηγούν σήμερα, 13 χρόνια μετά, στον αποχαιρετισμό του ονείρου μας. Ευχαριστούμε τον καθένα σας ξεχωριστά για όλες τις αναμνήσεις που βάζουμε στις αποσκευές μας, για τις χαρές και τις λύπες, τις μουσικές και τα λόγια, τις σιωπές και τα γέλια. Σμιλέψαμε αυτόν τον χώρο με περισσή αγάπη και ευχόμαστε σύντομα να τον δούμε να ανθίζει ξανά, όπως του αξίζει».
Όπως ανέφερε ο Χάρης Μιχαηλίδης στα «ΝΕΑ της Λέσβου», η επιχείρηση μέχρι και την πανδημία είχε μια συνεχή ανοδική πορεία. Έπειτα, όμως, έπρεπε να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν όλες οι επιχειρήσεις εστίασης με τα περιοριστικά μέτρα να καθιστούν πολύ δύσκολη τη βιωσιμότητα ενός καταστήματος με πολύ υψηλό κόστος λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένου του ενοικίου που άγγιζε τα 7.000 ευρώ τον μήνα. Παράλληλα, ήταν δύσκολη η εύρεση προσωπικού, γεγονός που ανάγκαζε τον ίδιο να παρέχει προσωπική εργασία σε βάρος και άλλων επιχειρήσεων που διατηρεί.
«Ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση, επιβεβλημένη δυστυχώς γιατί καταλαβαίναμε πως αν συνεχίζαμε θα γινόταν εκπτώσεις στην ποιότητά μας, αλλά μας έφερε και ανάμεικτα συναισθήματα και θλίψη, γιατί έχουμε δώσει πολλά στο “Πανελλήνιον” και μας έχει δώσει κι αυτό βέβαια με τη σειρά του» σχολίασε ο κ. Μιχαηλίδης, ανατρέχοντας στις τόσες όμορφες στιγμές που έζησε στο καφέ απ’ όπου πέρασαν και πάρα πολλοί σημαντικοί Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες.
Μια υψηλή επένδυση
Το «Πανελλήνιον» ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1916 σηματοδοτώντας την ανάπτυξη της αστικής τάξης της Μυτιλήνης, ενώ υπήρξε και «μάρτυρας» πολιτικών και παραπολιτικών συναντήσεων, αλλά και των μαζώξεων των διανοουμένων της πόλης, των «ιερών τεράτων» της γενιάς του ’30. Κάποια στιγμή το καφενείο έκλεισε και μέχρι πριν λίγα χρόνια κινδύνευε να «χαθεί» στο πέρασμα του χρόνου, μέχρι που η οικογένεια Μιχαηλίδη ανέλαβε την αποκατάστασή του.
Συγκεκριμένα, αφού είχε προηγηθεί ένας πολυετής γραφειοκρατικός Γολγοθάς από τον χαρακτηρισμό του Πανελλήνιον αλλά και του διπλανού χώρου, του Κρυστάλ, «αποδεσμεύτηκαν» και έγινε δυνατή η αξιοποίηση και των δύο χώρων. Αρχικά, η Αγροτική Τράπεζα έκανε ανοικτό διαγωνισμό για το Κρυστάλ, στον οποίο υπεβλήθησαν πάνω από 10 προσφορές, με την πλέον συμφέρουσα για την Τράπεζα και μάλιστα σε ιδιαίτερα υψηλό τίμημα (περί των 10.000 ευρώ μηνιαίως) να προέρχεται από την οικογένεια Μιχαηλίδη, όπου στέγασε στον χώρο ζαχαροπλαστείο, έως το 2012.
Ακολούθησε ο διαγωνισμός για το Πανελλήνιον, όπου οι προσφορές ήταν μόλις 2, και πάλι όμως η πιο συμφέρουσα (αν και αισθητά χαμηλότερο του μισθώματος για το Κρυστάλ, παρά το γεγονός ότι ο χώρος ήταν διπλάσιος) ήταν εκείνη της οικογένειας Μιχαηλίδη, η οποία από το 2009 προχώρησε σε μια εξαιρετικά μεγάλη επένδυση που αγγίζει το 1 εκατομμύριο ευρώ για να το φέρει στη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα. Με πολυελαίους που είναι χειροποίητοι με ειδική παραγγελία και με ξύλο και δέρμα στα έπιπλα που προέκυψαν μετά από αρκετή μελέτη, όπως υποστηρίζουν οι ιδιοκτήτες του, θεωρούσαν ηθική τους υποχρέωση να διατηρήσουν την παράδοση που ήθελε το «Πανελλήνιον» να είναι κέντρο πολιτισμού της Λέσβου. Και αυτό καθώς τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, στο πατάρι του γίνονταν θεατρικές παραστάσεις, ενώ στο χώρο ακουγόταν ραδιόφωνο που δεν υπήρχε ακόμη στα σπίτια. Αυτή την παράδοση διατηρούσε και μέχρι σήμερα το «Πανελλήνιον» δίνοντας μέχρι και πολύ πρόσφατα χώρο σε πολλούς εξαιρετικούς συγγραφείς, καλλιτέχνες, μουσικούς και όχι μόνο να παρουσιάσουν τη δουλειά τους προωθώντας έτσι τον πολιτισμό.
Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η παύση της λειτουργίας της επιχείρησης, υπήρξε ένα πρώτο ενδιαφέρον από επιχειρηματίες, που απευθύνθηκαν στον κ. Μιχαηλίδη για να μάθουν πληροφορίες. «Ελπίζω ότι ο χώρος θα έχει μια όμορφη συνέχεια, πως θα βρεθεί επιχειρηματίας που θα το σεβαστεί. Γιατί σε αυτόν τον χώρο δεν είσαι ιδιοκτήτης του, αλλά υπηρέτης του», είπε ο κ. Μιχαηλίδης, σχολιάζοντας ταυτόχρονα πως ευελπιστεί πως και από την πλευρά της ιδιοκτήτριας Τράπεζας Πειραιώς θα γίνουν υποχωρήσεις ως προς τις απαιτήσεις για το μίσθωμα, ώστε να διευκολυνθεί η συνέχιση της λειτουργίας του ιστορικού καφενείου υπό άλλη διεύθυνση.
