ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ 1974-2024 (Β΄ ΜΕΡΟΣ): Πενήντα χρόνια ΠΑΣΟΚ

Του Στράτου Σαλαβού

Φέτος που συμπληρώνονται 50 χρόνια Μεταπολίτευσης μας δίνεται η ευκαιρία αποτίμησης της περιόδου μέσα από ειδικά επετειακά αφιερώματα σε όλα τα κόμματα. Αλλά και της εξέτασης κάθε περιόδου της λεγόμενης πλέον Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Ως Πρώτη Ελληνική Δημοκρατία θεωρείται η καποδιστριακή, ενώ ως Δεύτερη Δημοκρατία αυτή της περιόδου 1924-1935. Την προηγούμενη είχαμε αφιέρωμα στην Ν.Δ. λόγω του συνεδρίου της, σήμερα σειρά έχει το ΠΑΣΟΚ θυμίζοντας ότι αυτά τα δύο κόμματα ήταν και οι βασικοί κυβερνητικοί πυλώνες της Μεταπολίτευσης.

Η 3η του Σεπτέμβρη

Η επιλογή της ημερομηνίας από τον Παπανδρέου μόνο τυχαία δεν ήταν. Έκανε μια σαφή αναφορά στην επανάσταση του 1843 που κατέληξε στο πρώτο Σύνταγμα της ανεξάρτητης πλέον χώρας τον Μάρτιο του 1844. Εκείνη η παραχώρηση Συντάγματος εκ μέρους του Όθωνα, σύμφωνα και με αναλύσεις δημοσιογράφων της εποχής, «διόρθωνε» κατά κάποιον τρόπο το ιστορικό λάθος του τέλους του επαναστατικού αγώνα και της ίδρυσης νέου κράτους, που οδήγησε σε μια απόλυτη μοναρχία αυστηρότατου τύπου, σε κραυγαλέα αντίθεση με τις προσδοκίες πολλών αγωνιστών, με πρόσχημα την πολιτική ανωριμότητα των Ελλήνων… Η χρήση αυτής της ημερομηνίας από τον Ανδρέα Παπανδρέου το 1974 «σήμαινε ακριβώς την επανανοηματοδότηση του εξεγερσιακού παρελθόντος με νέα υλικά, που πατούσαν όχι τόσο στον μακρινό 19ο αιώνα, αλλά σε συγκεκριμένες πρόσφατες μνήμες του αντιδικτατορικού αγώνα».

Από το ΠΣΚ στο ΠΑΣΟΚ

Η πρώτη δήλωση του λογότυπου του ΠΑΣΟΚ στον Άρειο Πάγο ανέφερε «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κόμμα». Από κεκτημένη ταχύτητα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου θα ζητήσει να τροποποιηθεί σε «Κίνημα» δύο μέρες αργότερα με συμπληρωματική δήλωση. Τις πρώτες μέρες το νέο κόμμα θα αναφέρεται στις εφημερίδες ως ΠΣΚ, μέχρι τη στιγμή που ο πολιτικός συντάκτης του ΒΗΜΑΤΟΣ Σ. Ψυχάρης θα καθιερώσει το λογότυπο που έμεινε στην Ιστορία: ΠΑΣΟΚ.

Διακήρυξη βασικών αρχών και στόχων του ΠΑΣΟΚ

Χαρακτηριστικό απόσπασμα από την διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη. «Βασικός κυρίαρχος στόχος του κινήματος είναι η δημιουργία πολιτείας απαλλαγμένης από ξένο έλεγχο ή επιρροή της οικονομικής ολιγαρχίας, πολιτείας ταγμένης στην προστασία του έθνους και στην υπηρεσία του λαού. Η εθνική ανεξαρτησία είναι αναπόσπαστα δεμένη με τη λαϊκή κυριαρχία, με τη δημοκρατία σε κάθε φάση της ζωής του τόπου, με την ενεργό συμμετοχή του πολίτη σ’ όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν. Μα είναι ταυτόχρονα συνυφασμένη με την απαλλαγή της οικονομίας μας από τον έλεγχο του ξένου μονοπωλιακού και ντόπιου μεταπρατικού κεφαλαίου που διαμορφώνει την οικονομική, την κοινωνική, την πολιτική και την πολιτιστική μας πορεία σύμφωνα με τα συμφέροντα όχι του λαού αλλά της οικονομικής ολιγαρχίας. Και βέβαια πρέπει η Ελλάδα να αποχωρήσει και από το στρατιωτικό και από το πολιτικό ΝΑΤΟ. Και βέβαια πρέπει να ακυρωθούν όλες οι διμερείς συμφωνίες που έχουν επιτρέψει στο Πεντάγωνο να μετατρέψει την Ελλάδα σε ορμητήριο για την προώθηση της επεκτατικής του πολιτικής».

Εκλογικά ποσοστά

Στον παρακάτω Πίνακα καταγράφονται τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ στις 20 εκλογικές αναμετρήσεις της Μεταπολίτευσης στην Επικράτεια και στην εκλογική περιφέρεια Λέσβου. Στην τελευταία στήλη οι αρχηγοί του κόμματος στις εκλογικές αναμετρήσεις.

Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στην Λέσβο

Έξι είναι οι βουλευτές που εξελέγησαν στην εκλογική περιφέρεια Λέσβου με το ΠΑΣΟΚ αυτά τα πενήντα χρόνια. Τις περισσότερες εκλογές έχει ο Νίκος Σηφουνάκης (9) και ακολουθεί ο Δ. Βουνάτσος (με 6).

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΚΙΟΣΚΛΗΣ (1913-1991) 1977, 1985